Pedagogika specjalna Kod programu: W3-SMPC19.2020

Studia przeznaczone dla osób chcących zdobyć wiedzę naukową i doświadczenie w pracy z osobami niepełnosprawnymi, przygotować się do pracy z osobami z niepełnosprawnościami w różnych instytucjach oświatowych, opiekuńczych i rehabilitacyjnych. Zgodnie z obowiązującym prawem wszystkie studia w ramach kierunku pedagogika specjalna rozpoczynające się od roku 2019 przyjmują wymiar studiów jednolitych pięcioletnich (dziesięciu semestrów). Odbywają się w trybie stacjonarnym (dziennym) oraz niestacjonarnym (zaocznym). Studia niestacjonarne są realizowane w czasie zjazdów sobotnio-niedzielnych. Studia kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego magistra pedagogiki specjalnej w zakresie wybranej specjalności: - Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną - Edukacja i rehabilitacja osób ze spektrum autyzmu. Szerokie kompetencje specjalizacyjne absolwentów budowane są na podstawach wiedzy humanistycznej i społecznej oraz cementów wiedzy medycznej, w tym szczególnie z obszarów pedagogiki, psychologii, socjologii, antropologii oraz medycyny. Studia pozwalają na zdobycie interdyscyplinarnej wiedzy dotyczącej: - rozwoju człowieka, przyczyn odchyleń organicznych, psychicznych i społecznych od normy; - typów i stopni niepełnosprawności, - społecznych, psychologicznych i pedagogicznych aspektów integracji, inkluzji, a także mechanizmów segregacji i marginalizacji osób z niepełnosprawnościami, - metod socjalizowania, wychowania i kształcenia osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie; - technik terapii. Ważną rolę w przygotowaniu studentów odgrywają praktyki wykraczające poza standardowe założenia programowe, szczególnie odgrywa tutoring z praktyką – każdy student przez cały okres studiów pozostaje pod indywidualną opieką dwóch tutorów (pedagoga specjalnego oraz pracownika placówki), którzy pełnią rolę opiekuna formalnego oraz swoistego doradcy naukowego i metodycznego, spotkania z tutorami będą odbywać się na uczelni oraz w placówce prowadzącej działalność w zakresie opieki, wychowania, kształcenia i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością. Program zajęć uwzględnia nowatorskie sposoby ekspresji artystycznej z zastosowaniem środków technicznych. Realizowane w ramach studiów efekty kształcenia, wpisujące się w najnowsze rozporządzenia, pozwalają absolwentowi nabyć kwalifikacje i kompetencje oczekiwane przez pracodawców na rynku pracy. Wszystkie powyższe elementy stanowią podstawę do komplementarnej organizacji i realizacji programu studiów na kierunku pedagogika specjalna. W ramach kierunku studenci nabywają kompetencje dotyczące opieki, wychowania, kształcenia i terapii osób z niepełnosprawnościami oraz niedostosowanych społecznie. Wskazane wyżej – w ogólnej charakterystyce kierunku – założenia ogólne, cele, formy organizacji zajęć, zakładane kompetencje (szczególnie w powiązaniu z potrzebami społecznymi i potencjalnymi miejscami / stanowiskami pracy) zostają ukierunkowane na pracę z osobami mającymi różne niepełnosprawności. W ramach kierunku (równolegle do nabywania i rozszerzania wiedzy i kompetencji ogólnohumanistycznych, w tym także ogólnopedagogicznych oraz tych z zakresu ogólnych zagadnień pedagogiki specjalnej) studenci nabywają: - wiedzę dotyczącą niepełnosprawności, rozwoju, diagnozy, edukacji, terapii osób z niepełnosprawnością lub/i niedostosowaniem społecznym; - wiedzę o medycznych, psychicznych, społecznych i kulturowych mechanizmach funkcjonowania osób z niepełnosprawnością lub/i niedostosowaniem społecznym; - specjalistyczne kompetencje metodyczne (w tym także komunikacyjne), z zakresu metodyki pedagogiki specjalnej - umiejętności kreowania środowiska sprzyjającego rozwojowi osób z niepełnosprawnością lub/i niedostosowaniem społecznym; - specjalistyczne kompetencje wymagane w obszarze rehabilitacji, opieki, wychowania, edukacji i terapii. Uzyskane podczas studiów kwalifikacje są zgodne z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela Zgodnie z §10, pkt. 2 Uchwały nr 490 Senatu Uniwersytetu Śląskiego z dnia 28.01.2020 roku w sprawie wytycznych dotyczących wymagań w zakresie tworzenia i zmiany programów studiów prowadzonych w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach program studiów jednolitych magisterskich stopnia uwzględnia następujące moduły, zaliczane do „zespołu modułów dyplomowych”: 1. Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej – 45 godzin/ 5 ECTS 2. Kształcenie integracyjne i włączające – 45 godzin/4 ECTS 3. Konteksty organizacyjne edukacji włączającej – 45 godzi/3 ECTS 4. Diagnostyka w pedagogice specjalnej – 60 godzin/5 ECTS 5. Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia – 45 godzin/6 ECTS 6. Terapia w pedagogice specjalnej – 45 godzin/5 ECTS 7. Psychospołeczne funkcjonowanie osób ze spektrum autyzmu na przestrzeni życia/ Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną - 60 godzin/6 ECTS 8. Ochrona własności intelektualnej – 5 godzin/1 ECTS 9. Technologie informacyjne -30 godzin/2 ECTS 10. Twórczy warsztat pedagoga specjalnego 1 i 2 – 30 godzin/ 5 ECTS 11. Tworzenie środowiska włączającego (projekt terenowy) – 15 godzin/3 ECTS 12. Metodologia badań społecznych 1 i 2 – 75 godzin/7 ECTS 13. Statystyka - 30 godzin/ 3ECTS 14. Proseminarium - 15 godzin/ 3 ECTS 15. Seminarium 1, 2, 3, 4 – 120 godzin/22 ECTS

Student dokonuje wyboru seminarium i promotora z listy zgłoszonych w danym roku akademickim seminariów dyplomowych. Seminarium dyplomowe trwa nie mniej niż 4 semestry - student wraz z promotorem ustala temat pracy dyplomowej oraz przebieg procesu jej realizacji zgodnie z zapisem modułowym. Promotor przedstawia przyjęte do realizacji tematy prac dyplomowych do zatwierdzenia. Student, po ustaleniu z promotorem tytułu pracy dyplomowej, składa w dziekanacie zatwierdzony przez promotora formularz rejestracji tytułu pracy dyplomowej. Student przed przystąpieniem do egzaminu dyplomowego zobowiązany jest wprowadzić pracę do APD. Serwis Archiwum Prac Dyplomowych jest jednym z wielu systemów informatycznych współpracujących z Uniwersyteckim Systemem Obsługi Studiów USOS. Pełni on rolę elektronicznego repozytorium pisemnych prac dyplomowych. (zgodnie z Zarządzeniem nr 16 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 28 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia procedury składania i archiwizowania pisemnych prac dyplomowych). Na mocy art. 76. ust. 4. ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce każda pisemna praca dyplomowa (licencjacka, inżynierska, magisterska) jest przed egzaminem dyplomowym sprawdzana z wykorzystaniem Jednolitego Systemu Antyplagiatowego (JSA). Student składa pracę dyplomową w formie drukowanej wraz z kompletem dokumentów, nie później niż 14 dni przed planowanym terminem obrony; ostateczny termin złożenia pracy upływa z dniem 25 września. Kandydatów na recenzentów przedstawia promotor do zatwierdzenia przez dziekana. Dziekan kieruje do recenzji pracę dyplomową po przyjęciu jej przez promotora. Dziekan przyjmuje recenzje pracy dyplomowej i ewentualnie (przy negatywnej ocenie recenzenta) wyznacza drugiego recenzenta; jeśli drugi recenzent oceni pracę negatywnie, nie może ona być podstawą ukończenia studiów. Dziekan dopuszcza studenta do egzaminu dyplomowego po zrealizowaniu planu studiów i uzyskaniu efektów uczenia się przewidzianych programem studiów oraz otrzymaniu pozytywnych ocen pracy dyplomowej. Dziekan wyznacza komisję przeprowadzającą egzamin dyplomowy, ustala przewidywany termin egzaminu dyplomowego. Przedmiotem egzaminu dyplomowego jest praca. Członkowie komisji zadają studentowi 3 pytania. Pytania te dotyczą następujących obszarów: pytanie dotyczące problematyki pracy (np. wyników badań empirycznych jakie przeprowadził student), pytanie dotyczące metodologii badań w naukach społecznych oraz pytanie związane ze studiowanym kierunkiem/specjalnością. Dwa ostatnie pytania są losowane spośród zestawu zagadnień (odpowiednio metodologicznych i kierunkowych). Dziekan ustala ewentualny termin poprawkowego egzaminu dyplomowego, nie wcześniej niż przed upływem 1 miesiąca i nie później niż po upływie 3 miesięcy od daty pierwszego egzaminu (dziekan może wyznaczyć ostateczny, dodatkowy termin egzaminu w przypadku uzyskania przez studenta oceny niedostatecznej w drugim poprawkowym terminie egzaminu; w przypadku uzyskania oceny niedostatecznej z tego egzaminu, dziekan wydaje decyzję o skreśleniu z listy studentów). Komisja egzaminacyjna oblicza ostateczny wynik studiów na podstawie protokołu egzaminu dyplomowego. Absolwent otrzymuje dyplom ukończenia studiów wyższych odpowiedniego stopnia. WYMOGI MERYTORYCZNE Praca dyplomowa jest wypowiedzią pisemną o charakterze naukowym. Program kształcenia na studiach I. stopnia zobowiązuje studenta do przygotowania pracy licencjackiej, na studiach II. stopnia oraz jednolitych - pracy magisterskiej. Praca licencjacka jest rozprawą przeglądową lub oryginalną (badawczą) - w pracy licencjackiej zaleca się odwołanie do co najmniej 20 pozycji bibliograficznych Praca magisterska jest pracą oryginalną (badawczą); praca oryginalna stanowi opis badań własnych i nie może być prostą kontynuacją pracy licencjackiej (tzn. nie może być jej poszerzeniem lub uzupełnieniem). W pracy magisterskiej należy odwołać się do co najmniej 40 pozycji bibliograficznych. Tytuł pracy i zawarta w niej problematyka muszą być związane z kierunkiem studiów seminarzysty. Zgodność problematyki podejmowanej z kierunkiem studiów jest podstawowym kryterium oceny pracy dyplomowej, a jego niespełnienie skutkuje brakiem dopuszczenia do obrony. Praca dyplomowa (bez względu na jej charakter i zakres) zawiera: – cel i zakres, obszar tematyczny i problemowy – odniesienie do literatury przedmiotu z poszerzoną analizą problemu (problemów), – opis sposobów rozwiązania problemów/zagadnień z uwzględnieniem zastosowanych metod badawczych, – sformułowanie wniosków na podstawie przeprowadzonej analizy. Tekst pracy powinien mieć układ typowy dla prac naukowych, w tym: spis treści, wstęp, kolejne rozdziały (z podrozdziałami), zakończenie, bibliografię, spisy (tabel, wykresów, rycin) oraz aneks (jeśli przewidziano). Praca dyplomowa jest samodzielną pracą studenta. W pracach dwuosobowych należy jednoznacznie określić autorów poszczególnych części pracy dyplomowej; indywidualny wkład każdego współautora jest oceniany niezależnie i w oddzielnych recenzjach. Pozostałe kwestie dotyczące organizacji procesu uzyskania dyplomu określa załącznik do uchwały 368 Senatu UŚ z dnia 30 kwietnia 2019 r. „Regulamin studiów w Uniwersytecie Studiów” w Katowicach (§ 33-§ 38)

Program kształcenia na kierunku pedagogika specjalna jest zgodny ze Strategią rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na lata 2020-2025 obejmująca program działań strategicznych na lata 2019-2020 oraz kieruje się Misją przedstawioną w dokumencie przyjętym przez Senat UŚ w dniu 20 maja 1997 roku oraz przywołaną w Statucie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 28 maja 2019 roku, w którym wskazano także wartości, jakim hołduje społeczność Uniwersytetu, tj. 1. kształcenie oraz kształtowanie cnót intelektualnych i obywatelskich, w tym rzetelności, krytycyzmu, szacunku dla innych, poszanowania wolności i praw człowieka i obywatela; 2. wpływ na otoczenie Uniwersytetu, krzewienie wiedzy i wartości humanistycznych, przyczynianie się do rozwoju tego otoczenia z wykorzystaniem osiągnięć naukowych, dydaktycznych i artystycznych, a także współpracę z gospodarką, instytucjami publicznymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Przyjęcie od roku akademickiego 2019/2020 nowych efektów kształcenia na kierunku pedagogika specjalna, nowego planu studiów oraz modułów zbudowanych o najnowsze standardy kształcenia nauczycieli (nauczyciel pedagog specjalny w specjalnościowych zakresach) wynika z realizacji zadań określonych w Strategii rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na lata 2020-2025, tj. - oferta dydaktyczna UŚ w dużej części spójna z priorytetowymi obszarami badawczymi, np. POB 1: Harmonijny rozwój człowieka – troska o ochronę zdrowia i jakość życia; (stan docelowy O6 Strategii). Absolwent kierunku, to nauczyciel pedagog specjalny kształcący i wychowujący uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz osoby dorosłe, które z różnych powodów doświadczają wykluczenia społecznego. Jego działalność służy włączeniu osób z różnymi deficytami społecznymi, zdrowotnymi, edukacyjnymi do harmonijnego funkcjonowania w społeczeństwie. - wkład w tworzenie atrakcyjnej oferty dydaktycznej dla studentów (stan docelowy T3 Strategii) Program kształcenia na kierunku pedagogika specjalna odpowiada następującym celom operacyjnym określonym w Strategią rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na lata 2020-2025 obejmująca program działań strategicznych na lata 2019-2020: - kształcenie, cel 1.3: Opracowanie założeń kształcenia nauczycieli, - kształcenie, cel 1.6: Zwiększenie powiązania programów studiów z badaniami naukowymi stosowanymi poprzez współpracę z pracodawcami, w tym umożliwienie praktyk u tych pracodawców, - kształcenie, cel 1.8: Powiązanie oferty kształcenia z otoczeniem społeczno-gospodarczym, włączanie ekspertów zewnętrznych w realizację kształcenia. - kształcenie, cel 1.9: Zwiększenie umiejętności informatycznych studentów na wszystkich kierunkach studiów. - kształcenie, cel 4.3: Umożliwienie studentom nabywania umiejętności i doświadczenia poprzez rozwiązywanie problemów badawczych. - kształcenie, cel 4.4: Systematyczny przegląd innowacyjnych metod dydaktycznych na świecie.