Biologia Kod programu: W2-S1BI19.2021

Charakterystyka kierunku Celem studiów pierwszego stopnia na kierunku Biologia jest przygotowanie absolwentów do posługiwania się szeroką wiedzą biologiczną, a także samodzielnego pogłębiania tej wiedzy, publicznego jej prezentowania oraz stosowania w działalności zawodowej. W trakcie studiów student zdobywa wiedzę właściwą dla poszczególnych dyscyplin biologii, a w szczególności w zakresie: budowy, funkcji i rozwoju organizmów; różnorodności i ewolucji organizmów; biologii molekularnej i podstaw biotechnologii, biologii środowiskowej w aspekcie idei zrównoważonego rozwoju oraz etyki ochrony przyrody. Ponadto, poznaje szereg zagadnień w trakcie kursów matematyki, fizyki oraz chemii, w tym chemii ogólnej i organicznej oraz podstaw przedsiębiorczości. Oprócz przedmiotów stanowiących podstawę kształcenia, oferowane są także liczne przedmioty do wyboru, moduły bloków licencjackich umożliwiające indywidualizację studiów zgodnie z własnymi zainteresowaniami. Program nauczania uwzględnia ponadto kształcenie w zakresie języków obcych, technologii informacyjnych oraz wychowania fizycznego. Ważnym elementem studiów jest nabycie umiejętności korzystania z baz danych, środków audiowizualnych, programów komputerowych i innych narzędzi, będących postawą pracy współczesnego biologa oraz dalszego samokształcenia i komunikacji społecznej. Proponowane formy kształcenia obejmują wykłady, konwersatoria, seminaria, pracownie licencjackie, laboratoria, a także zajęcia terenowe. Program studiów realizowany jest w systemie punktowym ECTS, możliwe jest uczestnictwo studentów w wymianie międzynarodowej i studiach za granicą, a także pozwala na poszukiwanie pracy na rynkach zagranicznych. Studentom szczególnie uzdolnionym umożliwia się studia według indywidualnego toku kształcenia pod kierunkiem opiekuna wyznaczonego przez dziekana. Studenci mogą również pogłębiać swoją wiedzę poprzez uczestnictwo w pracach kół naukowych. W trakcie studiów przewidziana jest praktyka zawodowa w wybranych indywidualnie zakładach pracy. Kierunek posiada pozytywną ocenę Państwowej Komisji Akredytacyjnej. Perspektywy zawodowe: Absolwent studiów I stopnia kierunku Biologia po ukończeniu studiów posiada wiedzę, umiejętności i kompetencje w zakresie: • opisywania i wyjaśniania procesów zachodzących w organizmach żywych • projektowania i prowadzenia eksperymentu badawczego • sprawnego poruszania się w zagadnieniach współczesnych metod biologii eksperymentalnej • podejmowania zadań o charakterze interdyscyplinarnym wymagających współpracy ze specjalistami z innych dziedzin oraz aktywnego uczestnictwa w pracy zespołowej. • łączenia wiedzy zdobytej w zakresie biologii, chemii i fizyki z elementami innych dyscyplin, w tym nauk technicznych i ekonomii • wykonywania podstawowej analityki i prac badawczych z użyciem materiału biologicznego • sprawnej obsługi aparatury badawczej i/lub urządzeń technologicznych • samodzielnego rozwijania własnych umiejętności zawodowych z zachowaniem zasad prawnych i etycznych Zdobyta wiedza, umiejętności i kompetencje pozwalają absolwentowi Biologii na podejmowanie pracy min. w.: • laboratoriach badawczych, kontrolnych i diagnostycznych • jednostkach naukowo-badawczych • instytucjach opieki zdrowotnej • przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, rolniczym (dystrybucja, kontrola) • instytucjach związanych z hodowlą zwierząt • stacjach hodowli i ochrony roślin • organach administracji państwowej, których działalność związana jest ze środowiskiem przyrodniczym • instytucjach ochrony przyrody • jednostkach projektowych zajmujących się gospodarowaniem zasobami przyrody • placówkach oświatowych Studia licencjackie są pierwszym etapem do podjęcia studiów II stopnia na kierunku Biologia, a także na kierunkach pokrewnych. Studenci kierunku biologia mają możliwość poszerzania wiedzy i kształtowania programu swoich studiów poprzez samodzielny wybór przedmiotów fakultatywnych w różnych semestrach w zależności od zainteresowań. Ponadto, studenci na studiach pierwszego stopnia pod koniec 4 semestru wybierają jeden z sześciu proponowanych bloków licencjackich, realizowany w dwóch semestrach 5 i 6, tj.: Biotechnologię roślin i mikroorganizmów, Ekologię, monitoring i rekultywacja, Biologię roślin i ochrona bioróżnorodności, Biologię zwierząt i człowieka, Nanobiologię, Strukturę i funkcję komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych. Każdy z bloków obejmuje zajęcia realizowane w formie wykładów, konwersatoriów i laboratoriów, prowadzonych przez pracowników zespołów badawczych, których profil naukowo-dydaktyczny związany jest z obszarem treści oferowanych w danym bloku. Wybór konkretnego bloku skutkuje koniecznością zaliczenia wszystkich przedmiotów wchodzących w jego skład. Blok „Biotechnologia roślin i mikroorganizmów” przeznaczony jest dla studentów zainteresowanych poznaniem i nabyciem umiejętności praktycznego wykorzystania różnych metod z zakresu biotechnologii roślin i mikroorganizmów. Studenci będą samodzielnie wykonywać eksperymenty z zakresu technik inżynierii genetycznej, cytogenetyki, prowadzić hodowle mikroorganizmów i pozyskiwać z ich udziałem proste substancje biogenne o znaczeniu przemysłowym, przeprowadzać mutagenezę roślin, a także regenerację i analizę roślin w kulturach in vitro. W ramach modułów Studenci poznają metody biotechnologiczne wykorzystywane w badaniach podstawowych z zakresu biologii molekularnej i biotechnologii oraz ich zastosowania w przemyśle m.in. spożywczym i farmaceutycznym, rolnictwie, hodowli roślin, medycynie i ochronie środowiska. Student uzyska również wiedzę na temat korzyści i zagrożeń, wynikających ze stosowania poznanych metod biotechnologicznych. Blok „Ekologia, monitoring i rekultywacja” łączy i porządkuje szeroko rozumianą tematykę związaną z ekologią. Student zapoznaje się w sposób praktyczny i teoretyczny z praktykami oceny jakości środowiska, wykorzystującymi różne metody biologiczne i chemiczne. Oferowane moduły umożliwią również zapoznanie się z aktualną wiedzą dotycząca wskaźników ekologicznych, wykorzystywanych w badaniach siedlisk zdegradowanych. Na zajęciach student poznaje rodzaje zagrożeń środowiskowych, związanych między innymi z działalnością człowieka i jednocześnie nabywa wiedzę i umiejętności praktyczne, niezbędne do przywracania wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zniszczonym w wyniku działalności człowieka. Blok „Biologia roślin i ochrona bioróżnorodności” umożliwia studentowi poszerzanie wiedzy w zakresie wybranych zagadnień biologii roślin, bioróżnorodności i jej ochrony. Student zapoznaje się z podstawami dendrologii oraz wybranymi przystosowaniami i strategiami życiowymi, jakie charakteryzują gatunki roślin występujące w różnych typach siedlisk, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki lokalnej rejonu górnośląskiego – siedlisk poprzemysłowych. Nabywa umiejętności wykorzystania podstawowych metod badawczych w identyfikacji wybranych gatunków roślin. Ważnym aspektem omawianego bloku tematycznego jest przygotowanie studenta do prowadzenia badań, poprawnego wnioskowania i ich wdrażania do ochrony elementów różnorodności biologicznej na różnych poziomach organizacji i funkcji, a jednocześnie daje podstawy do analizowania bardziej zaawansowanych problemów na II stopniu studiów. Blok „Biologia zwierząt i człowieka” ma na celu umożliwienie studentom pozyskanie niezbędnej wiedzy, dotyczącej budowy, funkcji oraz ewolucji narządów i układów zwierząt i człowieka. Zainteresowani pozyskają umiejętności analizowania materiału porównawczego, stosowania zaawansowanych technik histologicznych i mikroskopowych w badaniu zwierząt oraz właściwej interpretacji wyników obserwacji. Studenci rozwiną również umiejętności i kompetencje do pracy ze zwierzętami w oparciu o pogłębioną wiedzę na temat określonych przepisów prawnych, dotyczących dobrostanu zwierząt. Blok „Nanobiologia” ma na celu wprowadzenia studentów w najnowsze zagadnienia rozwijającej się nauki jaką jest nanobiologia. Głównym założeniem tego bloku jest wstępne zaznajomienie studenta z tematyką związaną z nanobiologią, czyli uświadomienie znaczenia struktur o wielkości „nano” w funkcjonowaniu komórki oraz całego organizmu, tak zwierzęcego jak i roślinnego, w stanie zdrowia i choroby. Zainteresowani mają możliwość poznania aktualnej wiedzy biologicznej w zakresie budowy i występowania naturalnych struktur o rozmiarach „nano" w świecie ożywionym. Niebagatelną rolę w proponowanym bloku ma zatem połączenie wiedzy z zakresu fizyki, chemii i biologii, co umożliwia poznanie nanocząstek stosowanych w biologii i medycynie, różnych technik do wizualizacji nanocząstek lub nanostruktur oraz ich wielokierunkowych wpływów na struktury komórkowe roślin i zwierząt. Ponadto student ma możliwość doskonalenia kompetencji w zakresie samodzielnego opracowywania materiałów źródłowych, formułowania własnych poglądów, dyskusji i wyrażania opinii na temat rozwoju nanobiologii, w tym także nanoetyki, nanobiomimetyki, podstaw nanotoksykologii oraz praktycznego wykorzystania nanobiostruktur, nanocząstek i nanomateriałów w codziennym życiu człowieka. Blok „Struktura i funkcja komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych” ma na celu umożliwienie studentom pozyskanie niezbędnej wiedzy dotyczącej możliwości analizy komórek i tkanek, tak roślinnych jak i zwierzęcych, na różnych poziomach organizacji: od tkankowego po molekularny. Proponowany blok tematyczny dostarczy studentom wiedzę na tematy związane z praktycznym wykrywaniem składników poszczególnych tkanek i komórek, analizą procesów regulujących rozwój roślin i zwierząt oraz zapozna ze współczesnymi, zaawansowanymi metodami obrazowania komórek roślinnych i zwierzęcych, włącznie z obrazowaniem 3D.

Proces dyplomowania odbywa się zgodnie z zasadami przyjętymi w regulaminie studiów w Uniwersytecie Śląskim - załącznik do obwieszczenia Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 16 października 2019 roku. Pod koniec 4 semestru Studenci dokonują wyboru Promotora pracy, u którego w kolejnym roku studiów realizują seminarium licencjackie oraz wykonują pracę dyplomową. Ustalenie tematu pracy dyplomowej ma miejsce w pierwszym miesiącu 5 semestru studiów. Praca dyplomowa ma charakter teoretyczny lub praktyczny i dotyczy przedstawienia najnowszych problemów naukowych z obszaru studiowanego kierunku oraz zainteresowań badawczych Promotora. Student składa pracę dyplomową w wersji elektronicznej w Archiwum Prac Dyplomowych oraz w wersji papierowej w dziekanacie. Jeżeli promotorem był pracownik ze stopniem doktora, na recenzenta pracy dyplomowej zostaje wyznaczony pracownik samodzielny. Egzamin dyplomowy składany jest przed trzy osobową komisją egzaminacyjną, w skład której wchodzi co najmniej jeden pracownik samodzielny. Na egzaminie co najmniej trzy pytania z obszaru studiowanego kierunku studiów zadają recenzent i promotor.

1. Praktyka zawodowa jest obowiązkowym elementem włączonym w okres studiów pierwszego stopnia (Ust. z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668) oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów (Dz. U. z 2018 r. poz. 1861) na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z w związku z art. 2 ust. 1 pkt 7 i art. 12 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. poz. 737). 2. Na Uniwersytecie Śląskim zasady praktyk regulują Zarządzenia Rektora: nr 68/2017 oraz 175/2018. Wzory dokumentów wymaganych do odbycia praktyki dostępne są jako załączniki do zarządzenia 175/2018 [http://bip.us.edu.pl/zarzadzenie-nr-1752018] (aktualny wzór porozumienia) oraz 68/2017 [http://bip.us.edu.pl/zarzadzenie-nr-682017]. 3. Praktyki trwają 4 tygodnie (co stanowi 20 dni roboczych, w trakcie których student ma obowiązek przepracować 120 godzin lekcyjnych). Można je realizować w jednej lub dwóch instytucjach, tak aby ich łączny czas wyniósł 4 tygodnie. 4. Zasadniczym terminem odbywania praktyk są miesiące wakacyjne po zakończeniu II roku studiów (IV semestr). W uzasadnionych przypadkach student może, po uzyskaniu pisemnej zgody Dziekana Wydziału, odbywać praktykę w innych terminach pod warunkiem, że nie będzie ona kolidowała z zajęciami dydaktycznymi. 5. Głównym celem praktyki zawodowej jest zapoznanie studentów z funkcjonowaniem instytucji, w których wykonywane są prace zgodne z wykształceniem absolwenta kierunku biologia oraz praktyczne przygotowanie do poszukiwania i wykonywania zawodu po ukończeniu studiów. Praktyki zawodowe, mają nie tylko umożliwić studentom uzupełnienie ich wiedzy teoretycznej, ale także pokazać, w jaki sposób tę wiedzę wykorzystać w praktyce. W okresie praktyki student ma obowiązek brać czynny udział w zadaniach wykonywanych w miejscu odbywania praktyki oraz zapoznać się z zagadnieniami dotyczącymi organizacji i funkcjonowania zakładu, w którym praktykę odbywa. 6. Studenci mogą odbywać praktykę zawodową w instytucjach państwowych i prywatnych, których działalność związana jest z szeroko pojętymi zagadnieniami biologicznymi. 7. Zaleca się, aby praktyki zawodowe były realizowane w takich jednostkach, jak: - różnego szczebla urzędy administracji państwowej i samorządowej, np. odpowiednie jednostki w urzędach miast, gmin, powiatów, urzędach marszałkowskich, sejmikach samorządowych, dyrekcji ochrony środowiska - placówki naukowe i badawcze, w tym instytuty i szkoły wyższe - herbaria, muzea przyrodnicze, ogrody botaniczne i zoologiczne - palmiarnie, egzotaria, instytucje zajmujące się urządzaniem zieleni - parki narodowe, krajobrazowe, leśnictwa - laboratoria biologiczne działające przy jednostkach służby zdrowia, wodociągach, zakładach przemysłowych - ośrodki edukacji ekologicznej, organizacje pozarządowe i fundacje działające na rzecz ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego. 8. Student samodzielnie poszukuje instytucji, w której będzie odbywać praktyki i samodzielnie je organizuje, tj. uzgadnia indywidualny zakres obowiązków i zadań w danej instytucji. 9. Studenci, którzy mogą udokumentować pracę zawodową lub działalność zgodną z profilem kształcenia dla kierunku biologia, mogą uzyskać zaliczenie swojej pracy zawodowej jako praktyki zawodowej. 10. Przed rozpoczęciem praktyki student zobowiązany jest przedstawić informację o miejscu planowanej praktyki w celu jego akceptacji oraz złożyć u opiekuna praktyk podpisane oświadczenie o zobowiązaniu się do przestrzegania obowiązujących w zakładzie pracy przepisów wynikających z regulaminu pracy, przepisów bhp, ochronie informacji niejawnych i danych osobowych oraz należytej staranności przy wykonywaniu powierzanych mu czynności. 11. Bezpośrednim zwierzchnikiem studenta w czasie praktyki jest: - ze strony Uczelni – Opiekun Praktyk, - ze strony Zakładu Pracy – zakładowy opiekun praktyk lub osoba przez niego wskazana. 12. Na terenie Zakładu Pracy student podlega przepisom obowiązującym w tym zakładzie. 13. Po zakończeniu praktyki student ma obowiązek dostarczyć Opiekunowi Praktyk pełną dokumentację praktyk (raport z przebiegu praktyki zawodowej, wypełnione ankiety ewaluacyjne). 14. Opiekun Praktyk zalicza praktykę wpisując zaliczenie do indeksu. Terminem zaliczenia praktyki jest termin zakończenia semestru letniego w danym roku akademickim. Brak uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej jest jednoznaczny z koniecznością jej powtórzenia.

jak w statucie UŚ

Zdobyta wiedza, umiejętności i kompetencje pozwalają absolwentowi Biologii na podejmowanie pracy min. w.: • laboratoriach badawczych, kontrolnych i diagnostycznych • jednostkach naukowo-badawczych • instytucjach opieki zdrowotnej • przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, rolniczym (dystrybucja, kontrola) • instytucjach związanych z hodowlą zwierząt • stacjach hodowli i ochrony roślin • organach administracji państwowej, których działalność związana jest ze środowiskiem przyrodniczym • instytucjach ochrony przyrody • jednostkach projektowych zajmujących się gospodarowaniem zasobami przyrody • placówkach oświatowych

Zakres i założenia kształcenia na kierunku Biologia wpisują się w cele przyjęte w „Strategii rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na lata 2020-2025 ” poprzez: 1. Modyfikację programów dla I poziomu studiów z uwzględnieniem prognoz dla rozwoju szkolnictwa wyższego zawartych w Agendzie modernizacji szkolnictwa wyższego: Europa – Nowa wizja rozwoju do 2025. Kierunek Biologia I stopnia umożliwia udział studentów we wszelkich obszarach badań naukowych, prowadzonych przez pracowników i przygotowanie studentów do podejmowania i rozwiazywania problematyki badawczej. Założenie to jest realizowane poprzez nowoczesne studiowanie przedmiotów z dyscypliny nauk biologicznych oraz z innych, takich jak nauki chemiczne, fizyczne i matematyczne czy informatyka. Ponadto, domeną powyższego założenia jest również doskonalenie procesu kształcenia w wyniku bezpośredniego wdrażania studentów do realizacji projektów badawczych w poszczególnych zespołach badawczych, w tym zespołach interdyscyplinarnych. 2. Dostosowanie programu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Oferta kształcenia jest systematycznie modyfikowana i rozwijana w odpowiedzi na zapotrzebowanie lokalnego rynku pracy, którą precyzuje aktywne współdziałanie Wydziału Nauk Przyrodniczych i Uczelni z regionem, a jednocześnie dostosowywana do oczekiwań globalnego rynku pracy. Jest to realizowane dzięki wprowadzeniu do programu studiów treści związanych z innowacyjnością i przedsiębiorczością, własnością intelektualną oraz większej liczby zajęć praktycznych oraz nabywaniu przez studentów kompetencji miękkich podczas wieloaspektowego kształcenia. Ważnym przejawem praktycznym współpracy z pracodawcami jest program obowiązkowych praktyk zawodowych dla studentów studiów licencjackich oraz udział otoczenia społeczno-gospodarczego w tworzeniu bazy zagadnień do realizacji w pracach dyplomowych. 3. Umiędzynarodowienie kształcenia. Na kierunku Biologia w celu uzyskiwania większej wymiany i mobilności międzynarodowej studentów oferta dydaktyczna jest dostosowywana poprzez tworzenie przedmiotów dwujęzycznych (w języku polskim i/lub angielskim), co wpływa na możliwość wyboru tego kierunku przez obcokrajowców w ramach Erasmus + i innych programów. Ponadto jednym z priorytetów jest również umożliwianie naszym studentom realizacji części programów studiów w uczelniach zagranicznych w obszarze krajów unijnych, głównie w programie Erasmus +. W ramach działania innych programów wspierających obszar umiędzynaradawiania prowadzona jest wymiana studencka z krajami spoza Unii Europejskiej. Do współpracy zapraszani są także uznani wykładowcy zagraniczni, często z wiodących jednostek naukowych, którzy wzbogacają program dydaktyczny kierunku i nawiązują współpracę naukową z pracownikami i studentami. Umiędzynarodowienie i mobilność w procesie kształcenia dotyczą zarówno wyjazdów, jak i przyjazdów studentów oraz nauczycieli akademickich do/z wielu uczelni europejskich i pozaeuropejskich. 4. Indywidualizacja kształcenia. Na kierunku Biologia głównym atutem kształcenia jest różnorodność i elastyczność programu, umożliwiająca szeroki wybór przedmiotów fakultatywnych oraz bloku licencjackiego spośród sześciu proponowanych. Zindywidualizowana forma nauczania realizowana jest dzięki małym grupom ćwiczeniowym. Ponadto, w toku kształcenia student może realizować indywidualny programu studiów, dostępny szczególnie dla studentów wyróżniających się. Przy Uniwersytecie Śląskim aktywnie działa Centrum Tutorów, złożone m.in. z kadry Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska, posiadającej odpowiednie kwalifikacje tutorskie, dlatego też student dodatkowo ma możliwość wyboru zajęć w ramach tutoringu z oferty Centrum Tutorów, podczas których zostaje objęty indywidualną opieką pracownika badawczo-dydaktycznego. Z indywidualną ścieżką rozwoju jest związana także realizacja niektórych przedmiotów fakultatywnych w postaci pracy w projekcie, gdzie indywidualnie lub w małych grupach, pod okiem prowadzącego student/ studenci zmagają się z postawionymi zadaniami problemowo-projektowymi. Udział studentów w tego rodzaju zajęciach wpływa na ich aktywność i twórczość, jak również wyzwala postawy związane z odpowiedzialnością i współpracą w grupie. W większości zajęcia dedykowane studentom to głównie praktyczne zajęcia laboratoryjne, podczas których studenci nabierają kompetencji do pracy w nowoczesnych laboratoriach. 5. Podniesienie jakości kształcenia i rozwijanie kompetencji dydaktycznych nauczycieli akademickich. Celem dydaktycznym kierunku jest ciągłe upowszechnianie nowoczesnych i interaktywnych metod kształcenia i wdrażania do oferty dydaktycznej przedmiotów, realizowanych z wykorzystaniem nowych technologii. Wykorzystanie nowoczesnych technik w nauczaniu, wybór specjalistycznego oprogramowania stosowanego w naukach przyrodniczych oraz modernizowanie pracowni i laboratoriów, prowadzi do podnoszenia jakości kształcenia, które jest osiągane dzięki ciągłemu rozwijaniu kompetencji dydaktycznych nauczycieli akademickich oraz wewnętrznemu systemowi zapewniania jakości kształcenia. Działaniom tym sprzyjają prace w ramach realizowanego na Uniwersytecie Projektu PO-WER „Jeden Uniwersytet, Wiele Możliwości (JUWM), którego Kierunek jest także beneficjentem. W powiązaniu z misją Uniwersytetu Śląskiego kształcenie na kierunku Biologia zakłada wszechstronny rozwój studenta, stwarzający solidną podstawę teoretyczną i praktyczną, zarówno do podjęcia aktywności zawodowej, jak i kontynuacji kształcenia. Kierunek posiada pozytywną ocenę Państwowej Komisji Akredytacyjnej.