Filozofia Kod programu: 05-S2FI12.2019

Studia filozoficzne oferowane przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiego umożliwiają zarówno zdobycie ogólnej wiedzy z historii idei i myśli filozoficznych, jak i praktycznych umiejętności i kompetencji społecznych, które są coraz częściej poszukiwane na coraz bardziej nasyconym specjalistami rynku pracy. Absolwent studiów filozoficznych przedstawia zatem wysoką kulturę intelektualną popartą wiedzą o szerokim zakresie problemowym, a ponadto dysponuje umiejętnościami i kompetencjami, które umożliwiają mu elastyczne dostosowanie się do dynamicznie zmieniającego się rynku pracy oraz dają podstawy do samodzielnego i dojrzałego podejścia do życia. Wymiana poglądów, jakie towarzyszą dyskusjom na zajęciach i w kontaktach towarzyskich, wyrabiają postawę tolerancji i otwarcia. Nabyta wiedza pozwala na krytyczny stosunek do współczesnego świata. Dystans i otwartość wobec spraw życia codziennego daje pole do wykazywania kreatywności wobec jego problemów. Dodatkowo praktyczne umiejętności w zakresie krytycznej analizy informacji, uporządkowanego i logicznego myślenia, formułowania i uzasadniania opinii i rozumienia złożonych zjawisk współczesnego świata dają doskonałe narzędzia, jakimi posługuje się współczesny intelektualista, posiadający swoje własne zdanie, myślący krytycznie, abstrakcyjnie ale i twórczo, odrzucający obiegowe opinie, stereotypy i przesądy.

Student wybiera promotora pracy dyplomowej z listy seminariów dyplomowych dostępnych w danym roku akademickim, a następnie rejestruje się na wybrane seminarium w systemie USOS. Student wraz z promotorem ustala temat pracy i w ciągu trzech semestrów realizuje poszczególne efekty uczenia się założone w opisie modułu. Egzamin dyplomowy (licencjacki i magisterski) składany jest w formie ustnej przed komisją powołaną przez Instytut Filozofii składającą się̨ z przewodniczącego i dwóch członków (promotor pracy, recenzent pracy). Procedura składania i archiwizowania pisemnych prac dyplomowych jest zgodna z Zarządzeniem nr 16 Rektora UŚ w Katowicach z dnia 28.01.2015 roku.

Instytut Filozofii UŚ, kierując się zasadami zgodnymi z Misją Uniwersytetu Śląskiego, nawiązuje w swojej działalności naukowo-dydaktycznej do przyjętej przez Senat UŚ „Strategii rozwoju Uniwersytetu Śląskiego na lata 2012–2020”. Cele strategiczne Instytutu Filozofii są zbieżne z celami Uniwersytetu Śląskiego. Cel strategiczny 1: Zespołowa praca badawcza i badania naukowe na wysokim poziomie. W Instytucie Filozofii prowadzone są badania w zakresie nauk humanistycznych, jak również o charakterze interdyscyplinarnym. Te ostatnie zostały zintensyfikowane w roku 2015 dzięki uruchomieniu międzydziedzinowego kierunku – Kognitywistyka pierwszego stopnia, a następnie w roku 2019, w którym został uruchomiony stopień drugi. Badania podstawowe, realizowane często przy współpracy z Europejskimi ośrodkami naukowymi (z Niemiec, Austrii, Anglii, Szkocji, Czech, Słowacji, czy Turcji), prowadzone są przez poszczególne zespoły badawcze Instytutu Filozofii (m.in. dotyczą one problematyki historii filozofii starożytnej, średniowiecznej, nowożytnej, współczesnej, najnowszej, historii filozofii polskiej, filozofii systemowej, filozofii systematycznej, społecznej, antropologii, etyki, estetyki, metodologii nauk, logiki, epistemologii, ontologii czy filozofii umysłu i kognitywistyki). Badania ukierunkowane są zarówno na klasyczne problemy filozoficzne, jak i te, nurtujące współczesnego człowieka i wymagające osadzenia refleksji humanistycznej w szerszej, interdyscyplinarnej perspektywie, łączącej dziedziny nauk humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych z naukami inżynieryjno-technicznymi. W efekcie tego praca badawcza pracowników Instytutu posiada charakter nie tylko teoretyczny, lecz także praktyczny. Warto podkreślić, iż prace zespołów naukowo-badawczych często prowadzone są przy partnerskim współudziale studentów i doktorantów. Badania naukowe prowadzone w Instytucie Filozofii realizowane są dzięki środkom finansowym pochodzącym z dotacji statutowych oraz grantów badawczych. Instytut Filozofii UŚ wydaje własne recenzowane czasopismo naukowe – Folia Philosophica, którego redaktorem naczelnym jest dr hab. Dariusz Kubok, a zastępcą redaktora jest dr hab. Tomasz Kubalica.
 Cel strategiczny 2: Innowacyjne kształcenie i konkurencyjna oferta dydaktyczna. Kształcenie studentów na kierunku Filozofia odbywa się w systemie trzyletnich studiów licencjackich oraz dwuletnich studiów magisterskich. Mimo tego, że profil studiów z filozofii ma charakter ogólnoakademicki i czysto teoretyczny, zakładane efekty uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych zasadniczą rolę przypisują konkretnym elementom, jakie mogą zostać praktycznie wykorzystane przez naszych absolwentów. Ten praktyczny wymiar oferty dydaktycznej konsultowany jest regularnie zarówno z aktualnymi studentami, jak również z absolwentami oraz potencjalnymi interesariuszami zewnętrznymi. Jednym z efektów takich konsultacji jest wciąż doskonalona propozycja programowa realizowana przez cztery specjalności jakie mają do dyspozycji nasi studenci (dwie specjalności na pierwszym i dwie na drugim stopniu studiów, w tym specjalność międzynarodową prowadzoną razem z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Matej Bela w Bańskiej Bystrzycy i Wydziałem Filozoficznym Uniwersytetu Ostrawskiego). Taka formuła zapewnia możliwość ciągłego ulepszania programu oraz dostosowywania tematyki do zmieniającej się sytuacji, także na rynku pracy. Zgodnie z nowym paradygmatem kształcenia akademickiego ciągła weryfikacja oferowanego programu nauczania ma na celu nie tylko zapewnienie najwyższej jakości kształcenia – co oczywiście pozostaje bezwzględnym priorytetem, lecz dodatkowo oznacza pogłębioną świadomość odpowiedzialności za zawodowo-egzystencjalne losy naszych absolwentów. W tym celu niezwykle istotne jest, by oferowany program posiadał elastyczną strukturę, co oznacza, że oprócz modułów obowiązkowych, zawierających niezbędny kanon wiedzy i umiejętności, studenci mają możliwość wyboru zajęć spośród licznych modułów o tematyce, która interesuje ich szczególnie. Dzięki temu nasi studenci otrzymują wszechstronne, interdyscyplinarne wykształcenie uzupełnione o wiedzę i umiejętności specjalistyczne. Jednocześnie zakładane efekty uczenia się mają za zadanie zaszczepienie w studentach praktycznych umiejętności pracy zespołowej, kreatywnego rozwiązywania problemów, nieszablonowego myślenia i szeroko rozumianej przedsiębiorczości. To wszystko ma na celu zwiększenie szansy naszych absolwentów na znalezienie satysfakcjonującego ich zatrudnienia. Oferta dydaktyczna studiów na kierunku Filozofia pierwszego i drugiego stopnia będzie ulegać ciągłej weryfikacji i aktualizacji tak, by stanowiła interesującą propozycję zarówno dla studentów naszego Regionu, jak i spoza Śląska, w tym także dla studentów zagranicznych. Jednocześnie elastyczność programu pozwala studentom na bezproblemowe korzystanie z oferty programów MOST i Erasmus+ i CEPUS. Cel strategiczny 3: Aktywne współdziałanie z otoczeniem. Zgodnie z przyjętą przez Uniwersytet Śląski ideą „uniwersytetu trzeciej misji” czy inaczej „uniwersytetu odpowiedzialnego” Instytut Filozofii, realizując własne, autonomiczne cele poznawcze i edukacyjne, z całą świadomością przyjmuje współodpowiedzialność za otaczające go środowisko społeczno-kulturowe. Kształcąc swoich absolwentów, nie zapominamy o roli, jaką powinni oni odegrać we współtworzeniu przyszłości regionu, kraju, Europy. Współpraca Instytutu z otoczeniem obejmuje współdziałanie z innymi ośrodkami akademickimi – krajowymi i europejskimi. Była ona także realizowana poprzez międzynarodowe i interdyscyplinarne inicjatywy „Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Społeczeństwa Informacyjnego” (później przemianowanego na „Międzynarodowe Centrum Postępu Społecznego”). Inicjatywy te w swych treściach obejmowały różne, nie tylko humanistyczne i społeczne, ale także i przyrodnicze czy informatyczne aspekty związane z kształtowaniem strategii zrównoważonego rozwoju w skali lokalnej i narodowej oraz perspektywę kształtowania się społeczeństwa informatycznego. Pracownicy Instytutu są ponadto częstymi gośćmi regionalnych szkół, a uczniowie tych szkół z kolei mają możliwość skorzystania z wykładów, prowadzonych dla nich w Instytucie Filozofii.
Dzięki prowadzonym studiom podyplomowym (m.in. kursy: Filozofia i etyka Filozoficzne warsztaty rozwojowe, Metody coachingowe w edukacji) Instytut Filozofii dociera również do środowiska pracowników różnych branż, którzy pragną uzupełnić swoje wykształcenie lub zaspokoić własne pasje. Regularne spotkania z absolwentami i potencjalnymi interesariuszami zewnętrznymi mają na celu wypracowanie dla Instytutu pozycji społecznie użytecznej i tym samym zapewnienie naszym studentom – przede wszystkim ze względu na oferowany im kapitał wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych – jak najlepszych warunków do podjęcia współpracy z przyszłymi pracodawcami. Cel strategiczny 4: Systemowe zarządzanie Instytutem. Ważnym elementem systemowego zarządzania Instytutem jest planowanie średnio- i długookresowe, które jest zbieżne z celami strategicznymi Uniwersytetu Śląskiego. Instytut Filozofii, jak i współpracujący z Instytutem pracownicy innych jednostek Uniwersytetu Śląskiego, kładą szczególny nacisk na utrzymywanie wysokiej jakości oferty dydaktycznej i naukowej (np. dzięki udziałowi w szkoleniach mających na celu podniesienie umiejętności organizacyjnych i dydaktycznych), a także na adaptację do zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych. Służą temu liczne kontakty naukowe z ośrodkami w kraju i za granicą. Jednym z efektów tej współpracy jest uruchomienie międzynarodowej specjalności „studia filozoficzne” na Filozofii drugiego stopnia prowadzonej razem z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Matej Bela w Bańskiej Bystrzycy i Wydziałem Filozoficznym Uniwersytetu Ostrawskiego, w roku akademickim 2019-2020. Innym, wzbogacona o wykłady zagranicznych profesorów oferta dydaktyczna kierunków prowadzonych przez Instytut Filozofii. Zamierzamy te kontakty nadal rozwijać oraz dążyć do zwiększenia naszej oferty dydaktycznej o wykłady renomowanych naukowców z wiodących ośrodków akademickich. Ponadto zamierzamy w dalszym ciągu racjonalizować strukturę organizacyjną i usprawniać proces decyzyjny związany z doskonaleniem jakości kształcenia, jak i powiązanej z nią działalności naukowej.