Etnologia i antropologia kulturowa Kod programu: W6-S2AK19.2025

Kierunek studiów: etnologia i antropologia kulturowa
Kod programu: W6-S2AK19.2025
Kod programu (USOS): W6-S2AK19
Jednostka prowadząca studia: Wydział Sztuki i Nauk o Edukacji
Język studiów: polski
Semestr rozpoczęcia studiów: semestr zimowy 2025/2026
Poziom kształcenia: studia drugiego stopnia
Forma prowadzenia studiów: studia stacjonarne
Profil kształcenia: ogólnoakademicki
Liczba semestrów: 4
Tytuł zawodowy: magister
Liczba punktów ECTS konieczna dla uzyskania kwalifikacji odpowiadających poziomowi studiów: 120
Dyscyplina wiodąca: nauki o kulturze i religii (dziedzina nauk humanistycznych)
Kod ISCED: 0220
Numer i data uchwały Senatu UŚ z programem studiów: 165/2025 (24.06.2025)
Ogólna charakterystyka kierunku i założonej koncepcji kształcenia:
Studia stacjonarne drugiego stopnia na kierunku etnologia i antropologia kulturowa stanowią pogłębienie oraz poszerzenie wiedzy etnologicznej i antropologicznej. Wśród zagadnień znajdują się teoretyczne rozważania dotyczące antropologicznych aspektów kultury (między innymi: Semiotyka kultury, Socjologia kultury, Teoria i filozofia kultury, Teorie krytyczne, Kognitywistyka), a także wiedza dotycząca praktycznych możliwości zastosowania etnologii i antropologii kulturowej w realizacji kariery między innymi w edukacji, dziennikarstwie, biznesie, sektorze kreatywnym (Antropologia stosowana 1-4). Treści kształcenia obejmują zarówno problemy etnologicznej interpretacji zjawisk społeczno-kulturowych i antropologii kultury współczesnej, jak również zagadnienia z zakresu ekologii kulturowej oraz antropologii stosowanej. Student/studentka uzyskuje pogłębioną wiedzę na temat głównych stanowisk metodologicznych współczesnej antropologii kultury oraz jej praktycznego zastosowania w planowaniu własnej ścieżki kariery zawodowej. W ramach studiów kładzie się nacisk, by słuchacze poznali najważniejsze zagadnienia i problemy, dotyczące uwikłań człowieka we wzory kultury, interakcje społeczne i uwarunkowania przyrodnicze. Założeniem jest wykształcenie u słuchaczy umiejętności rozpatrywania w/w aspektów z zastosowaniem szerokiego wachlarza tradycji naukowo-badawczych i najistotniejszych propozycji metodologicznych. W wymiarze teorii studia pozwalają na zapoznanie się z modelowymi wyjaśnieniami oraz interpretacjami znaczeniowymi kultury. Wiedza teoretyczna będzie miała również bezpośrednie przełożenie na praktykę. W procesie kształcenia duży nacisk zostanie położony na kontakt z różnymi instytucjami, w których niezbędne są kompetencje absolwentów kierunku. Przedmiot badań etnologii i antropologii kulturowej jest umiejscowiony zarówno w obszarze idei, jak i praktyk społecznych. Etnologia i antropologia kulturowa zajmuje się opisem, historią i teorią kultury i łączy dwie perspektywy: 1. humanistyczną, koncentrującą się zarówno na dokumentowaniu lub rekonstruowaniu czasowego i przestrzennego zróżnicowania kultur, jak i modelowego wyjaśniania i interpretacji znaczeniowych kultury; 2. społeczną, dotyczącą interakcyjnego, komunikacyjnego i instytucjonalnego wymiaru zjawisk kulturowych. Etnologia i antropologia kulturowa obejmuje analizy procesów enkulturacyjnych i akulturacyjnych oraz ich kontekstów społecznych, historycznych, ekonomicznych i ideologicznych. Program nauczania kładzie nacisk na kształcenie kompetencji społecznych oraz umiejętność działania w wielokulturowym, wielowyznaniowym i wielojęzykowym otoczeniu. Efekty uczenia się określone dla kierunku „etnologia i antropologia kulturowa” odnoszą się bezpośrednio do badań naukowych prowadzonych w dyscyplinie „nauki o kulturze i religii”. Działania naukowe obejmują badanie, opis i analizę zjawisk społeczno-kulturowych zachodzących w różnych rejonach świata. Badania jakościowe są prowadzone pod okiem pracowników badawczo-dydaktycznych, pozwalając na uzyskanie wiedzy na temat kompleksów cywilizacyjnych oraz kręgów kulturowych w kontekście ich specyfiki pod kątem etnicznym, środowiskowym, gospodarczym i politycznym. Badania te są praktykowane w oparciu o metody i strategie naukowe przyjęte przy realizacji badań społecznych, z uwzględnieniem zasad i norm etycznych. Jednocześnie wiedza ta jest analizowana i poddana opisowi zgodnie ze współczesnymi koncepcjami etnologicznymi i antropologicznymi, na podstawie najnowszej literatury przedmiotu. Wyniki prowadzonych badań naukowych przekładają się na opracowanie szczegółowych koncepcji modułów obligatoryjnych, fakultatywnych i dyplomowych. Powiązanie badań naukowych z realizacją programu studiów wpływa zwłaszcza na opracowanie tematów prac magisterskich, jak również ich rzetelną realizację w ramach seminariów dyplomowych.
Wymogi związane z ukończeniem studiów:
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest osiągnięcie efektów uczenia się przewidzianych w programie studiów, uzyskanie poświadczenia odpowiedniego poziomu biegłości językowej w zakresie języka obcego oraz uzyskanie pozytywnych ocen pracy dyplomowej. Warunkiem ukończenia studiów jest złożenie egzaminu dyplomowego z wynikiem co najmniej dostatecznym. Absolwent otrzymuje dyplom ukończenia studiów wyższych potwierdzający uzyskanie kwalifikacji odpowiedniego stopnia. Szczegółowe zasady procesu dyplomowania oraz wymogi dla pracy dyplomowej określa Regulamin Studiów oraz regulamin dyplomowania.
Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk:
nie dotyczy
Informacje o związku studiów ze strategią uczelni oraz o potrzebach społeczno-gospodarczych warunkujących prowadzenie studiów i zgodności efektów uczenia się z tymi potrzebami:
Kierunek studiów zgodny jest z podstawowymi celami strategicznymi Uniwersytetu Śląskiego i uwzględnia: - kształcenie w zakresie wiedzy o kulturze regionalnej (z naciskiem na istotną w warunkach wspólnoty europejskiej problematykę wielokulturowości oraz tożsamości społecznej na pograniczach kulturowych i etnicznych); - potrzebę ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy, świata;- zasadę interdyscyplinarności kształcenia (m.in. poprzez odniesienie do innych dziedzin humanistyki); - zasadę innowacyjności i kreatywności przez wprowadzenie do programu kształcenia wiedzy dotyczącej praktycznych możliwości zastosowania etnologii i antropologii kulturowej w realizacji kariery, zarówno w zawodzie etnologa i antropologa, jak i w innych dziedzinach (np. w edukacji, dziennikarstwie, biznesie, sektorze kreatywnym); - nabywanie wiedzy fachowej przez ofertę zajęć praktycznych realizowanych we współpracy z instytucjami samorządowymi i kulturotwórczymi; - współdziałanie na zasadach partnerstwa i aktywną współpracę pracowników naukowo-dydaktycznych oraz studentów etnologii i antropologii kulturowej zarówno z zagranicznymi ośrodkami etnologicznymi, jak i jednostkami samorządowymi, kulturalnymi i oświatowymi różnego typu w kraju (współpraca z podmiotami zewnętrznymi stanowi płaszczyznę komunikowania się z szeroko rozumianym środowiskiem oraz społecznością lokalną i regionalną).
Dyscypliny naukowe lub artystyczne i ich procentowy udział liczby punktów ECTS w łącznej liczbie punktów ECTS: nauki o kulturze i religii (dziedzina nauk humanistycznych): 100%
WIEDZA
Po ukończeniu studiów absolwent:
zna terminologię używaną w etnologii i antropologii kulturowej oraz jej zastosowania w pokrewnych dyscyplinach naukowych na poziomie rozszerzonym [K_W01]
ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o źródłach i miejscu etnologii i antropologii kulturowej w systemie nauk, zwłaszcza nauk społecznych i humanistycznych oraz o ich przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi [K_W02]
ma rozszerzoną wiedzę na temat różnych subdyscyplin antropologicznych [K_W03]
ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat zjawisk kulturowych, organizowania i funkcjonowania kultury, jej znaczenia i historycznej zmienności [K_W04]
ma szczegółową wiedzę na temat współczesnych koncepcji etnologicznych i antropologicznych, rozumie ich społeczno-kulturowy kontekst [K_W05]
ma pogłębioną wiedzę o filozoficznych, psychologicznych i społecznych koncepcjach człowieka stanowiących teoretyczne podstawy wiedzy etnologicznej i antropologicznej [K_W06]
zna i rozumie na poziomie rozszerzonym rolę refleksji antropologicznej w kształtowaniu i interpretowaniu kultury [K_W07]
ma rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę na temat kompleksów cywilizacyjnych i kręgów kulturowych, ich specyfiki pod kątem środowiskowym, gospodarczym, etnicznym i politycznym [K_W08]
posiada gruntowną wiedzę o człowieku jako twórcy kultury, w szczególności podmiocie konstytuującym systemy wartości i symboli [K_W09]
ma rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i o mechanizmach nimi rządzących [K_W10]
ma poszerzoną wiedzę o różnych rodzajach struktur społeczno-kulturowych i instytucjach życia społecznego oraz zachodzących między nimi relacjach [K_W11]
ma pogłębioną wiedzę o instytucjach kultury i szerszą orientację we współczesnym życiu kulturalnym [K_W12]
ma kompleksową wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, ich uwarunkowań i dynamiki przemian [K_W13]
ma uporządkowaną i poszerzoną wiedzę o projektowaniu i prowadzeniu badań w etnologii, a w szczególności o problemach, metodach i strategiach badawczych; zna i rozumie paradygmaty badań społecznych [K_W14]
ma uporządkowaną wiedzę na temat reguł tworzenia i rozwoju form przedsiębiorczości związanej z dystrybucją dóbr kultury [K_W15]
posiada uporządkowaną wiedzę na temat zasad i norm etycznych w praktyce badawczej oraz etyki zawodowej [K_W16]
ma pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod naukowych oraz zna zagadnienia charakterystyczne dla wybranej dyscypliny nauki niezwiązanej z wiodącą dyscypliną kierunku studiów [OOD.2024_W01]

UMIEJĘTNOŚCI
Po ukończeniu studiów absolwent:
komunikuje się z otoczeniem jasno i zrozumiale w języku obcym na poziomie B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego wykorzystując posiadaną wiedzę oraz terminologię [KJ.2023_U]
potrafi posługiwać się rozszerzoną terminologią oraz ujęciami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań w różnych kontekstach kulturowych [K_U01]
potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę z zakresu etnologii i antropologii kulturowej oraz powiązanych z nią dyscyplin do analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych i kulturowych [K_U02]
potrafi dokonać pogłębionej obserwacji oraz interpretacji zjawisk społecznych i kulturowych w kontekście teorii etnologicznych i antropologicznych [K_U03]
posiada rozwinięte umiejętności dokumentowania oraz rekonstrukcji czasowego i przestrzennego zróżnicowania kultur tak w skali globalnej jak również regionalnej [K_U04]
potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) i nowoczesnych technologii [K_U05]
ma pogłębione umiejętności dostrzegania i rozumienia w pracy badawczej oraz praktyce podłoża każdej sytuacji społecznej oraz prognozowania jej konsekwencji kulturowej [K_U06]
potrafi sprawnie przygotować i przeprowadzić zaawansowany proces badawczy w oparciu o samodzielnie skonstruowane narzędzia badawcze; potrafi w sposób efektywny sformułować wnioski, opracować i zaprezentować wyniki oraz wskazać perspektywy badawcze [K_U07]
ma pogłębioną umiejętność twórczego prezentowania własnych pomysłów, spójnego wypowiadania się w mowie i na piśmie, o złożonej problematyce społeczno-kulturowej z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych z zakresu etnologii i antropologii kulturowej i innych dyscyplin. Porozumiewa się w języku obcym posługując się komunikacyjnymi kompetencjami językowymi w stopniu zaawansowanym. Posiada umiejętność czytania ze zrozumieniem skomplikowanych tekstów naukowych oraz pogłębioną umiejętność przygotowania różnych prac pisemnych (w tym badawczych) oraz wystąpień ustnych dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu etnologii i antropologii kulturowej w języku obcym [K_U08]
ma szeroko rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej; potrafi posługiwać się kanałami i technikami komunikacyjnymi w sposób precyzyjny i spójny [K_U09]
potrafi sprawnie posługiwać się zasadami i normami etycznymi w podejmowanej działalności badawczej oraz precyzyjnie diagnozować związane z tym kwestie [K_U10]
posiada zdolność dostrzegania i rozumienia odmiennych form życia społecznego wykazywanych przez przedstawicieli innych środowisk i kultur [K_U11]
potrafi kreatywnie pracować nad własnym rozwojem [K_U12]
ma zaawansowane umiejętności stawiania pytań badawczych i analizowania problemów lub ich praktycznego rozwiązywania na podstawie pozyskanych treści oraz zdobytych doświadczeń praktycznych i umiejętności z zakresu wybranej dyscypliny nauki niezwiązanej z wiodącą dyscypliną kierunku studiów [OOD.2024_U01]

KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Po ukończeniu studiów absolwent:
ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, jest gotowy do ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego [K_K01]
docenia znaczenie etnologii i antropologii kulturowej dla utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi w środowiskach społecznych i kreatywnie projektuje działania zawodowe [K_K02]
posiada umiejętność pracy w zespole oraz kierowania pracą zespołu multidyscyplinarnego i wielokulturowego [K_K03]
ma pogłębioną świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy, świata [K_K04]
świadomie i aktywnie uczestniczy i współtworzy życie kulturalne; jest przygotowany do twórczego uczestnictwa w grupach, organizacjach i instytucjach społeczno-kulturalnych [K_K05]
jest przygotowany do interakcji społecznych wynikających z różnorodnych kontekstów pracy w terenie [K_K06]
jest wrażliwy na etyczny wymiar pracy naukowej i działań społecznych [K_K07]
rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywanych problemów, integrowania wiedzy lub wykorzystywania umiejętności z różnych dyscyplin oraz praktykowania samokształcenia służącego pogłębianiu zdobytej wiedzy [OOD.2024_KS01]
Moduł Język wykładowy Forma zaliczenia Liczba godzin Punkty ECTS
Moduły kierunkowe
Antropologia kultury [W6-AK-S2-AK] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Antropologia stosowana 1 [W6-AK-S2-AS.1] polski zaliczenie warsztat: 30 4
Dziedzictwo kulturowe a współczesne wyzwania [W6-AK-S2-DKWW] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Metody badań etnograficznych [W6-AK-S2-MBE] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Prawo autorskie [W6-AK-S2-PA] polski zaliczenie wykład: 15 2
Socjologia kultury [W6-AK-S2-SKu] polski egzamin wykład: 30
ćwiczenia: 30
6
Teoria i filozofia kultury [W6-AK-S2-TFK] polski egzamin wykład: 30
ćwiczenia: 30
6
Wykład monograficzny 1 [W6-AK-S2-WM.1] polski zaliczenie wykład: 30 3
Moduł Język wykładowy Forma zaliczenia Liczba godzin Punkty ECTS
Moduły kierunkowe
Antropologia stosowana 2 [W6-AK-S2-AS.2] polski zaliczenie warsztat: 45 5
Moduły fakultatywne 1 [W6-AK-S2-MF.1] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Moduły fakultatywne 1 [W6-AK-S2-MF.1] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Seminarium dyplomowe 1 [W6-AK-S2-SD.1] polski zaliczenie seminarium: 30 4
Semiotyka kultury [W6-AK-S2-SK] polski egzamin wykład: 30
ćwiczenia: 30
6
Technologia informacyjna [W6-AK-S2-TI] polski zaliczenie ćwiczenia: 15 2
Teorie krytyczne [W6-AK-S2-TK] polski zaliczenie wykład: 30
ćwiczenia: 30
5
Moduły ogólnodostępne
Język obcy [W6-AK-S2-JO] angielski egzamin ćwiczenia: 30 2
Moduł Język wykładowy Forma zaliczenia Liczba godzin Punkty ECTS
Moduły kierunkowe
Antropologia stosowana 3 [W6-AK-S2-AS.3] polski zaliczenie warsztat: 45 5
Kognitywistyka [W6-AK-S2-Ko] polski egzamin wykład: 30
ćwiczenia: 30
6
Moduły fakultatywne 2 [W6-AK-S2-MF.2] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Moduły fakultatywne 2 [W6-AK-S2-MF.2] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Seminarium dyplomowe 2 [W6-AK-S2-SD.2] polski zaliczenie seminarium: 30 7
Wykład monograficzny 2 [W6-AK-S2-WM.2] polski zaliczenie wykład: 30 3
Moduły ogólnodostępne
Moduł ogólnoakademicki [OOD_2024_SS_MOG] zaliczenie w zależności od wyboru: 30 3
Moduł Język wykładowy Forma zaliczenia Liczba godzin Punkty ECTS
Moduły kierunkowe
Antropologia stosowana 4 [W6-AK-S2-AS.4] polski zaliczenie warsztat: 60 6
Moduły fakultatywne 3 [W6-AK-S2-MF.3] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Moduły fakultatywne 3 [W6-AK-S2-MF.3] polski zaliczenie konwersatorium: 30 3
Seminarium dyplomowe 3 [W6-AK-S2-SD.3] polski egzamin seminarium: 30 8
Transdyscyplinarność antropologii kulturowej [W6-AK-S2-TAK] polski zaliczenie wykład: 30
warsztat: 30
7
Moduły ogólnodostępne
Moduł ogólnoakademicki (społeczny) [OOD_2024_SS_MOS] zaliczenie w zależności od wyboru: 30 3