Social Work Programme code: 05-S2SP15.2015

Praca socjalna w środowisku – specjalność wyróżniająca się perspektywą aktywności zawodowej w zakresie rewitalizacji społecznej. Stanowi odpowiedź na rozwijającą się realną potrzebę działań w kierunku rozwoju lokalnego. Przygotowuje do wykonywania zawodu pracownika socjalnego w instytucjach i organizacjach systemu pomocy i integracji społecznej, w tym w organizacjach trzeciego sektora. Kształcenie w ramach specjalności zapewnia zintegrowany (w aspekcie teoretycznym i praktycznym) zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji, użyteczny w przygotowaniu, inicjowaniu i wdrażaniu procesów aktywizowania i rozwoju lokalnego oraz przydatny w pełnieniu roli lidera i animatora społeczności lokalnych. Sylwetka absolwenta: • Posiada szeroką, interdyscyplinarną wiedzę, dzięki której jest merytorycznie przygotowany do pracy środowiskowej. • Posiada kompetencje do pełnienia roli organizatora społeczności lokalnej dzięki poznaniu społecznych mechanizmów funkcjonowania tej społeczności • Posiada wiedzę w zakresie prawnych podstaw lokalnej samorządności. • Dysponuje umiejętnością diagnozowania problemów i kwestii społecznych • Posiada umiejętności pracy ze społecznością lokalną i jej liderami. • Jest merytorycznie i praktycznie przygotowany do tworzenia programów rewitalizacji społecznej oraz budowania partnerstwa lokalnego na rzecz aktywnej integracji. • Posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Zdobyta wiedza stanowi element niezbędny do umiejętnego diagnozowania i badania istniejących problemów społecznych oraz pomaga w sprawnym funkcjonowaniu i komunikowaniu w środowisku. Atutem specjalności są porozumienia, dzięki którym studenci mają możliwość kształcenia umiejętności praktycznych bezpośrednio w terenie m.in. poprzez udział w pracach Laboratorium Społecznego w Lipinach.

Na kierunku Praca socjalna do zajęć obowiązkowych zalicza się odbycie praktyk, które trwają łącznie 240 godzin i są realizowane w instytucjach, których działalność nastawiona jest na prowadzenie szeroko rozumianej pracy socjalnej, co ma pozwolić na zdobycie wiedzy teoretycznej oraz praktycznej w zakresie funkcjonowania instytucji publicznych i niepublicznych w systemie pomocy społecznej oraz poznanie charakterystyki pracy pracownika socjalnego. Pozostałe kwestie reguluje „Regulamin studiów w Uniwersytecie Śląskim” oraz regulaminy obowiązujące na Wydziale Nauk Społecznych. Cele praktyk Głównym celem praktyk jest nabycie i doskonalenie umiejętności praktycznych niezbędnych do pełnienia roli pracownika socjalnego jako profesjonalisty. Cel ten osiąga się poprzez zapoznanie studentów ze szczegółami funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz organizacji zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz grup wymagających wsparcia. Studenci poznają specyfikę środowiska zawodowego, kształtują umiejętności zawodowe związane bezpośrednio z miejscem odbywania praktyki. Poznają rodzaj świadczonych usług, wymiary problemów i stan zaspokojenia potrzeb klientów przez placówki wsparcia. Kształtują ponadto umiejętności skutecznego komunikowana się w organizacji, współpracy z innymi specjalistami, czy pracy w zespole interdyscyplinarnym. Doskonalą organizację pracy własnej, pracy zespołowej oraz efektywnego zarządzania czasem, sumienności i odpowiedzialności za powierzone zadania. Wśród celów szczegółowych praktyk zawodowych na kierunku Praca Socjalna wymienić można: 1. Zapoznanie ze specyfiką funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz instytucji i organizacji zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz osób i rodzin wymagających wsparcia, w tym: a) strukturą i organizacją placówek, w których student odbywa praktyki (systemem komunikacji i obiegu informacji; rodzajem świadczonych usług, organizacją pracy w tym regulaminem instytucji, statutem przepisami min. BHP), b) rodzajem świadczonych usług, c) kompetencjami ośrodka wynikającymi z przepisów prawa, d) specyfiką osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej pod względem demograficzno-ekonomicznym oraz psychologiczno-społecznym, e) potrzebami osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, f) stopniem zaspokojenia przez placówki i poza nimi potrzeb osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej. 2. Aktywne uczestnictwo w działaniach podejmowanych w placówkach, na podstawie umów zawartych z przedstawicielami placówek. a) organizowanie różnorodnych form pomocy, b) przeprowadzenie wywiadów środowiskowych oraz prowadzenie związanej z tym dokumentacji, c) przyjmowanie wniosków i prowadzenie postępowanie postępowania administracyjnego w sprawach zasiłków, d) współdziałanie z innymi instytucjami w zakresie pomocy społecznej. 3. Poznanie specyfiki pracy pracownika socjalnego w jednostce (poznanie zakresu obowiązków i zadań pracownika socjalnego realizowanych w placówce) 4. Zapoznanie się z dokumentacją pracownika socjalnego: druki, kwestionariusze wywiadu, oświadczenia itp. 5. Nawiązanie kontaktów z osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej świadczonej przez placówki. 6. Poznanie metod i technik pracy socjalnej stosowanych w jednostce. 7. Współdziałanie w rozpoznawaniu, zaspokajaniu oraz uaktywnianiu potrzeb indywidualnych i społecznych osób i rodzin wymagających wsparcia. 8. Kształtowanie umiejętności zawodowych związanych z pracą pracownika socjalnego. 9. Doskonalenie umiejętności pracy własnej, wykorzystanie wiedzy zdobytej podczas studiów w praktyce. 10. Zebranie materiałów umożliwiających opracowanie i realizację projektów socjalnych. Formy i czas realizacji praktyki Student zobowiązany jest do odbycia praktyk zgodnie z planem studiów, czas trwania praktyk nie jest wliczany do liczby godzin zajęć kontaktowych w planie studiów. Student na kierunku Praca Socjalna w trakcie trwania praktyk powinien: - asystować w pracy wykonywanej przez opiekuna w placówce, wykonywać zgodnie z odbywaną praktyką zadania zlecone przez opiekuna, - przeprowadzić wywiad środowiskowy, - opracować plan pomocy w indywidualnym przypadku, - prowadzić dziennik praktyki, - uczestniczyć aktywnie w działaniach prowadzonych przez instytucję, w której odbywa praktykę, - aktywnie uczestniczyć w działaniach podejmowanych przez instytucję, - aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz instytucji, w której odbywa praktykę, - gromadzić materiały na potrzeby opracowania projektu socjalnego (praktyka dyplomowa) System kontroli Praktyki zawodowe Proces odbywania praktyki zawodowej podlega kontroli wyznaczonego drogą formalną kierunkowego opiekuna praktyki. Do zadań opiekuna należą: - wyjaśnienie celu, formy i zasad zaliczania praktyk studentom, - konsultacja właściwego wyboru placówki, w której student planuje odbyć praktykę, - organizacja dokumentacji związanej z podpisaniem umowy ze strony UŚ (porozumienie między UŚ, a wybraną przez studenta placówką oraz skierowanie) - utrzymywanie kontaktu z instytucją, w której student odbywa praktyki (z instruktorem praktyki), - utrzymywanie kontaktu ze studentami w trakcie praktyk (w zależności od potrzeb), - przyjęcie dokumentacji z odbytych praktyk (dzienniczek praktyk, sprawozdanie, karta ocen), - omówienie praktyk na podstawie sprawozdań - wystawienie oceny Merytoryczną opiekę nad studentem odbywającym praktykę w danym ośrodku sprawuje Instruktor praktyki, czyli osoba będąca jego opiekunem i sprawująca nad nim bezpośrednią kontrolę. Od studenta odbywającego praktykę wymaga się przede wszystkim: 1. Obecności w dniach i godzinach ustalonych z ośrodkiem. 2. Stałego kontaktowania się ze swoim Instruktorem praktyk, informowania go o wszystkich problemach i oczekiwaniach. 3. Dostosowania się do zasad, standardów i praktyk obowiązujących w placówce. 4. Szanowania poufności materiałów i informacji, do których będzie miał dostęp. 5. Okazywania gotowości do uczenia się i włączania we wszystko, co się będzie działo w ośrodku oraz wychodzenia naprzeciwko oczekiwaniom Instruktora. 6. Zebrania i zestawienia materiałów pozyskanych w trakcie praktyk oraz przedstawienia ich w formie sprawozdania z praktyk. Po zakończeniu praktyki Instruktor wydaje opinię poprzez wypełnienie karty ocen studenta, w której poświadcza liczbę godzin zrealizowanych w czasie trwania praktyki. Praktyka dyplomowa Opiekę nad praktyką dyplomową sprawują promotorzy. Studenci realizują ją głównie poprzez bezpośredni kontakt z placówkami i instytucjami, gdzie prowadzą badania, gromadzą materiały niezbędne do poprawnego opracowania projektów socjalnych lub podejmują próbę ich wdrożenia. Dokumentem poświadczającym realizację praktyk jest karta praktyk, na której studenci pozyskują poświadczenie w postaci pieczątek instytucji/organizacji. Jednym z istotnych efektów praktyki jest projekt socjalny będący elementem pracy magisterskiej i podlegający ocenie na odrębnych zasadach. Zaliczanie praktyki zawodowej Zaliczenie praktyki studenckiej przez kierunkowego opiekuna praktyk odbywa się na podstawie dostarczonej dokumentacji zawierającej: - dzienniczek praktyki, - sprawozdanie z przebiegu praktyki, - opinię dyrekcji placówki lub opiekuna praktyki wraz z oceną. Dokumentacja powinna być dostarczona najpóźniej do 31 października, co umożliwia opiekunowi jej weryfikację i opracowanie całościowego sprawozdania. Za odbycie praktyk w obowiązującym zgodnie z planem studiów wymiarze student otrzymuje 8 punktów ECTS. Pozostałe kwestie reguluje „Regulamin studiów w Uniwersytecie Śląskim” oraz regulaminy obowiązujące na Wydziale Nauk Społecznych.

Program studiów określa wykaz modułów obowiązkowych i modułów do wyboru oraz dodatkowe wymagania do ukończenia studiów drugiego stopnia. Punkty otrzymuje się zaliczając moduły obowiązkowe i moduły, które student sam wybiera w czasie studiowania. Ogólne zasady systemu punktowego ECTS (European Credit Transfer System), na którym oparty jest system punktowy, określają liczbę punktów na semestr w wysokości 30 punktów ECTS. Na studiach drugiego stopnia należy uzyskać łącznie 120 punktów ECTS. W programie studiów drugiego stopnia student zalicza moduły do wyboru, adekwatnie do studiowanej specjalności. Lista przedmiotów do wyboru w danym semestrze jest przedstawiana studentom przed rozpoczęciem każdego semestru. W większości moduły kierunkowe są jednosemestralne, wyjątek stanowią moduły metodologiczne, które są dwusemestralne oraz dyplomowe, które na drugim stopniu obejmują 4 semestry. Warunki ukończenia studiów Studia drugiego stopnia na kierunku Praca socjalna trwają 4 semestry. Aby je ukończyć́ należy spełnić następujące warunki: 1. zaliczyć moduły kierunkowe oraz specjalnościowe wynikające z programu studiów 2. zrealizować wszystkie wymagania określone w programie studiów (w tym praktyki) 3. uzyskać co najmniej 120 punktów ECTS 4. zrealizować zapisaną w planie studiów liczbę godzin przewidzianą dla określonej specjalności 5. przygotować pracę magisterską w postaci projektu socjalnego 6. zdać ustny egzamin dyplomowy (magisterski)

Absolwenci studiów II stopnia na kierunku Praca socjalna wyposażeni są w kompetencje i odpowiednie umiejętności działania w obszarze szeroko rozumianej pomocy społecznej, w organizacjach pozarządowych, w administracji rządowej i samorządowej odpowiedzialnej za realizację zadań polityki społecznej. Posiadają umiejętności opracowywania strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz prowadzenia pracy socjalnej. Ukończenie kierunku uprawnia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego (Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 z późn. zm.).

Europejskie studia pracy socjalnej i ekonomii społecznej – specjalność ukierunkowana na kształcenie wiedzy i umiejętności w zakresie problematyki ekonomii społecznej. Przygotowuje do pracy w instytucjach i organizacjach zaliczanych do sektora przedsiębiorczości społecznej. Specjalność jest wynikiem kilkuletniej międzynarodowej współpracy mającej na celu stworzenie wspólnego programu nauczania w ramach Europejskich Studiów II stopnia Social Work Social Economy (SOWOSEC). Projekt zakłada praktyczną wymianę doświadczeń studentów z różnych krajów Europy oraz poznanie specyfiki problemów społecznych i sposobów ich rozwiązywania w różnych systemach społeczno-politycznych. Ukończenie specjalności umożliwia uzyskanie międzynarodowego dyplomu (po spełnieniu wymagań). Sylwetka absolwenta: • Posiada kompetencje i umiejętności prowadzenia działalności w zakresie ekonomii i przedsiębiorczości społecznej. • Zna mechanizmy funkcjonowania ekonomii społecznej. • Posiada wiedzę w zakresie podstaw prawnych dotyczących przedsiębiorczości społecznej. • Posiada kompetencje w zakresie działań marketingowych w ekonomii społecznej • Wyróżnia się orientacją w zasadach prowadzenia i mechanizmach funkcjonowania przedsiębiorstwa społecznego. • Dysponuje umiejętnością diagnozowania problemów i kwestii społecznych oraz projektowania rozwiązań adekwatnych do potrzeb środowiskowych. • Posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Zdobyta wiedza i umiejętności stanowią istotny element usprawniania procesu zarządzania w ramach pracy socjalnej. Studenci mają ponadto możliwość budowania projektów międzykulturowych dzięki współpracy międzynarodowej, co udoskonala ich warsztat umiejętności zawodowych.

Na kierunku Praca socjalna do zajęć obowiązkowych zalicza się odbycie praktyk, które trwają łącznie 240 godzin i są realizowane w instytucjach, których działalność nastawiona jest na prowadzenie szeroko rozumianej pracy socjalnej, co ma pozwolić na zdobycie wiedzy teoretycznej oraz praktycznej w zakresie funkcjonowania instytucji publicznych i niepublicznych w systemie pomocy społecznej oraz poznanie charakterystyki pracy pracownika socjalnego. Pozostałe kwestie reguluje „Regulamin studiów w Uniwersytecie Śląskim” oraz regulaminy obowiązujące na Wydziale Nauk Społecznych. Cele praktyk Głównym celem praktyk jest nabycie i doskonalenie umiejętności praktycznych niezbędnych do pełnienia roli pracownika socjalnego jako profesjonalisty. Cel ten osiąga się poprzez zapoznanie studentów ze szczegółami funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz organizacji zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz grup wymagających wsparcia. Studenci poznają specyfikę środowiska zawodowego, kształtują umiejętności zawodowe związane bezpośrednio z miejscem odbywania praktyki. Poznają rodzaj świadczonych usług, wymiary problemów i stan zaspokojenia potrzeb klientów przez placówki wsparcia. Kształtują ponadto umiejętności skutecznego komunikowana się w organizacji, współpracy z innymi specjalistami, czy pracy w zespole interdyscyplinarnym. Doskonalą organizację pracy własnej, pracy zespołowej oraz efektywnego zarządzania czasem, sumienności i odpowiedzialności za powierzone zadania. Wśród celów szczegółowych praktyk zawodowych na kierunku Praca Socjalna wymienić można: 1. Zapoznanie ze specyfiką funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz instytucji i organizacji zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz osób i rodzin wymagających wsparcia, w tym: a) strukturą i organizacją placówek, w których student odbywa praktyki (systemem komunikacji i obiegu informacji; rodzajem świadczonych usług, organizacją pracy w tym regulaminem instytucji, statutem przepisami min. BHP), b) rodzajem świadczonych usług, c) kompetencjami ośrodka wynikającymi z przepisów prawa, d) specyfiką osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej pod względem demograficzno-ekonomicznym oraz psychologiczno-społecznym, e) potrzebami osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, f) stopniem zaspokojenia przez placówki i poza nimi potrzeb osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej. 2. Aktywne uczestnictwo w działaniach podejmowanych w placówkach, na podstawie umów zawartych z przedstawicielami placówek. a) organizowanie różnorodnych form pomocy, b) przeprowadzenie wywiadów środowiskowych oraz prowadzenie związanej z tym dokumentacji, c) przyjmowanie wniosków i prowadzenie postępowanie postępowania administracyjnego w sprawach zasiłków, d) współdziałanie z innymi instytucjami w zakresie pomocy społecznej. 3. Poznanie specyfiki pracy pracownika socjalnego w jednostce (poznanie zakresu obowiązków i zadań pracownika socjalnego realizowanych w placówce) 4. Zapoznanie się z dokumentacją pracownika socjalnego: druki, kwestionariusze wywiadu, oświadczenia itp. 5. Nawiązanie kontaktów z osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej świadczonej przez placówki. 6. Poznanie metod i technik pracy socjalnej stosowanych w jednostce. 7. Współdziałanie w rozpoznawaniu, zaspokajaniu oraz uaktywnianiu potrzeb indywidualnych i społecznych osób i rodzin wymagających wsparcia. 8. Kształtowanie umiejętności zawodowych związanych z pracą pracownika socjalnego. 9. Doskonalenie umiejętności pracy własnej, wykorzystanie wiedzy zdobytej podczas studiów w praktyce. 10. Zebranie materiałów umożliwiających opracowanie i realizację projektów socjalnych. Formy i czas realizacji praktyki Student zobowiązany jest do odbycia praktyk zgodnie z planem studiów, czas trwania praktyk nie jest wliczany do liczby godzin zajęć kontaktowych w planie studiów. Student na kierunku Praca Socjalna w trakcie trwania praktyk powinien: - asystować w pracy wykonywanej przez opiekuna w placówce, wykonywać zgodnie z odbywaną praktyką zadania zlecone przez opiekuna, - przeprowadzić wywiad środowiskowy, - opracować plan pomocy w indywidualnym przypadku, - prowadzić dziennik praktyki, - uczestniczyć aktywnie w działaniach prowadzonych przez instytucję, w której odbywa praktykę, - aktywnie uczestniczyć w działaniach podejmowanych przez instytucję, - aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz instytucji, w której odbywa praktykę, - gromadzić materiały na potrzeby opracowania projektu socjalnego (praktyka dyplomowa) System kontroli Praktyki zawodowe Proces odbywania praktyki zawodowej podlega kontroli wyznaczonego drogą formalną kierunkowego opiekuna praktyki. Do zadań opiekuna należą: - wyjaśnienie celu, formy i zasad zaliczania praktyk studentom, - konsultacja właściwego wyboru placówki, w której student planuje odbyć praktykę, - organizacja dokumentacji związanej z podpisaniem umowy ze strony UŚ (porozumienie między UŚ, a wybraną przez studenta placówką oraz skierowanie) - utrzymywanie kontaktu z instytucją, w której student odbywa praktyki (z instruktorem praktyki), - utrzymywanie kontaktu ze studentami w trakcie praktyk (w zależności od potrzeb), - przyjęcie dokumentacji z odbytych praktyk (dzienniczek praktyk, sprawozdanie, karta ocen), - omówienie praktyk na podstawie sprawozdań - wystawienie oceny Merytoryczną opiekę nad studentem odbywającym praktykę w danym ośrodku sprawuje Instruktor praktyki, czyli osoba będąca jego opiekunem i sprawująca nad nim bezpośrednią kontrolę. Od studenta odbywającego praktykę wymaga się przede wszystkim: 1. Obecności w dniach i godzinach ustalonych z ośrodkiem. 2. Stałego kontaktowania się ze swoim Instruktorem praktyk, informowania go o wszystkich problemach i oczekiwaniach. 3. Dostosowania się do zasad, standardów i praktyk obowiązujących w placówce. 4. Szanowania poufności materiałów i informacji, do których będzie miał dostęp. 5. Okazywania gotowości do uczenia się i włączania we wszystko, co się będzie działo w ośrodku oraz wychodzenia naprzeciwko oczekiwaniom Instruktora. 6. Zebrania i zestawienia materiałów pozyskanych w trakcie praktyk oraz przedstawienia ich w formie sprawozdania z praktyk. Po zakończeniu praktyki Instruktor wydaje opinię poprzez wypełnienie karty ocen studenta, w której poświadcza liczbę godzin zrealizowanych w czasie trwania praktyki. Praktyka dyplomowa Opiekę nad praktyką dyplomową sprawują promotorzy. Studenci realizują ją głównie poprzez bezpośredni kontakt z placówkami i instytucjami, gdzie prowadzą badania, gromadzą materiały niezbędne do poprawnego opracowania projektów socjalnych lub podejmują próbę ich wdrożenia. Dokumentem poświadczającym realizację praktyk jest karta praktyk, na której studenci pozyskują poświadczenie w postaci pieczątek instytucji/organizacji. Jednym z istotnych efektów praktyki jest projekt socjalny będący elementem pracy magisterskiej i podlegający ocenie na odrębnych zasadach. Zaliczanie praktyki zawodowej Zaliczenie praktyki studenckiej przez kierunkowego opiekuna praktyk odbywa się na podstawie dostarczonej dokumentacji zawierającej: - dzienniczek praktyki, - sprawozdanie z przebiegu praktyki, - opinię dyrekcji placówki lub opiekuna praktyki wraz z oceną. Dokumentacja powinna być dostarczona najpóźniej do 31 października, co umożliwia opiekunowi jej weryfikację i opracowanie całościowego sprawozdania. Za odbycie praktyk w obowiązującym zgodnie z planem studiów wymiarze student otrzymuje 8 punktów ECTS. Pozostałe kwestie reguluje „Regulamin studiów w Uniwersytecie Śląskim” oraz regulaminy obowiązujące na Wydziale Nauk Społecznych.

Program studiów określa wykaz modułów obowiązkowych i modułów do wyboru oraz dodatkowe wymagania do ukończenia studiów drugiego stopnia. Punkty otrzymuje się zaliczając moduły obowiązkowe i moduły, które student sam wybiera w czasie studiowania. Ogólne zasady systemu punktowego ECTS (European Credit Transfer System), na którym oparty jest system punktowy, określają liczbę punktów na semestr w wysokości 30 punktów ECTS. Na studiach drugiego stopnia należy uzyskać łącznie 120 punktów ECTS. W programie studiów drugiego stopnia student zalicza moduły do wyboru, adekwatnie do studiowanej specjalności. Lista przedmiotów do wyboru w danym semestrze jest przedstawiana studentom przed rozpoczęciem każdego semestru. W większości moduły kierunkowe są jednosemestralne, wyjątek stanowią moduły metodologiczne, które są dwusemestralne oraz dyplomowe, które na drugim stopniu obejmują 4 semestry. Warunki ukończenia studiów Studia drugiego stopnia na kierunku Praca socjalna trwają 4 semestry. Aby je ukończyć́ należy spełnić następujące warunki: 1. zaliczyć moduły kierunkowe oraz specjalnościowe wynikające z programu studiów 2. zrealizować wszystkie wymagania określone w programie studiów (w tym praktyki) 3. uzyskać co najmniej 120 punktów ECTS 4. zrealizować zapisaną w planie studiów liczbę godzin przewidzianą dla określonej specjalności 5. przygotować pracę magisterską w postaci projektu socjalnego 6. zdać ustny egzamin dyplomowy (magisterski)

Absolwenci studiów II stopnia na kierunku Praca socjalna wyposażeni są w kompetencje i odpowiednie umiejętności działania w obszarze szeroko rozumianej pomocy społecznej, w organizacjach pozarządowych, w administracji rządowej i samorządowej odpowiedzialnej za realizację zadań polityki społecznej. Posiadają umiejętności opracowywania strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz prowadzenia pracy socjalnej. Ukończenie kierunku uprawnia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego (Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 z późn. zm.).

Mediacje i negocjacje – specjalność rozwijająca kompetencje w zakresie procesów mediacyjno-negocjacyjnych w sytuacjach kryzysowych w obszarze działań pracownika socjalnego. Przygotowuje do wykonywania zawodu pracownika socjalnego w instytucjach i organizacjach systemu pomocy i integracji społecznej, w tym w organizacjach trzeciego sektora. Kształcenie jest ukierunkowane na profesjonalne podejście do konfliktów w obszarze pracy socjalnej, począwszy od zrozumienia istoty konfliktu, a na umiejętnościach negocjacyjnych i mediacyjnych, z zachowaniem zasad etycznych kończąc. Sylwetka absolwenta: • Jest przygotowany do rozwiązywania konfliktów w roli mediatora i negocjatora w środowiskach lokalnych i rodzinnych. • Jest przygotowany do realizacji procesu mediacyjnego i negocjacyjnego w instytucjach publicznych oraz niepublicznych. • Posiada wiedzę na temat istoty i dynamiki konfliktów, technik skutecznej komunikacji, struktury procesu mediacji, strategii negocjacyjnych, zespołowego rozwiązywania konfliktów oraz prawnych aspektów mediacji i negocjacji. • Posiada umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania sytuacji, analizowania motywów i wzorców ludzkich zachowań oraz prowadzenia skutecznego dialogu z interesariuszami. • Respektuje zasady etyki zawodowej. • Posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Zdobyta wiedza umożliwia dokonanie prawidłowej diagnozy oraz realizacji badań w zakresie procesów wymagających działań negocjacyjnych i mediacyjnych. Organizacja procesu dydaktycznego umożliwia ćwiczenie umiejętności praktycznych w formie warsztatów.

Na kierunku Praca socjalna do zajęć obowiązkowych zalicza się odbycie praktyk, które trwają łącznie 240 godzin i są realizowane w instytucjach, których działalność nastawiona jest na prowadzenie szeroko rozumianej pracy socjalnej, co ma pozwolić na zdobycie wiedzy teoretycznej oraz praktycznej w zakresie funkcjonowania instytucji publicznych i niepublicznych w systemie pomocy społecznej oraz poznanie charakterystyki pracy pracownika socjalnego. Pozostałe kwestie reguluje „Regulamin studiów w Uniwersytecie Śląskim” oraz regulaminy obowiązujące na Wydziale Nauk Społecznych. Cele praktyk Głównym celem praktyk jest nabycie i doskonalenie umiejętności praktycznych niezbędnych do pełnienia roli pracownika socjalnego jako profesjonalisty. Cel ten osiąga się poprzez zapoznanie studentów ze szczegółami funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz organizacji zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz grup wymagających wsparcia. Studenci poznają specyfikę środowiska zawodowego, kształtują umiejętności zawodowe związane bezpośrednio z miejscem odbywania praktyki. Poznają rodzaj świadczonych usług, wymiary problemów i stan zaspokojenia potrzeb klientów przez placówki wsparcia. Kształtują ponadto umiejętności skutecznego komunikowana się w organizacji, współpracy z innymi specjalistami, czy pracy w zespole interdyscyplinarnym. Doskonalą organizację pracy własnej, pracy zespołowej oraz efektywnego zarządzania czasem, sumienności i odpowiedzialności za powierzone zadania. Wśród celów szczegółowych praktyk zawodowych na kierunku Praca Socjalna wymienić można: 1. Zapoznanie ze specyfiką funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz instytucji i organizacji zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz osób i rodzin wymagających wsparcia, w tym: a) strukturą i organizacją placówek, w których student odbywa praktyki (systemem komunikacji i obiegu informacji; rodzajem świadczonych usług, organizacją pracy w tym regulaminem instytucji, statutem przepisami min. BHP), b) rodzajem świadczonych usług, c) kompetencjami ośrodka wynikającymi z przepisów prawa, d) specyfiką osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej pod względem demograficzno-ekonomicznym oraz psychologiczno-społecznym, e) potrzebami osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, f) stopniem zaspokojenia przez placówki i poza nimi potrzeb osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej. 2. Aktywne uczestnictwo w działaniach podejmowanych w placówkach, na podstawie umów zawartych z przedstawicielami placówek. a) organizowanie różnorodnych form pomocy, b) przeprowadzenie wywiadów środowiskowych oraz prowadzenie związanej z tym dokumentacji, c) przyjmowanie wniosków i prowadzenie postępowanie postępowania administracyjnego w sprawach zasiłków, d) współdziałanie z innymi instytucjami w zakresie pomocy społecznej. 3. Poznanie specyfiki pracy pracownika socjalnego w jednostce (poznanie zakresu obowiązków i zadań pracownika socjalnego realizowanych w placówce) 4. Zapoznanie się z dokumentacją pracownika socjalnego: druki, kwestionariusze wywiadu, oświadczenia itp. 5. Nawiązanie kontaktów z osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej świadczonej przez placówki. 6. Poznanie metod i technik pracy socjalnej stosowanych w jednostce. 7. Współdziałanie w rozpoznawaniu, zaspokajaniu oraz uaktywnianiu potrzeb indywidualnych i społecznych osób i rodzin wymagających wsparcia. 8. Kształtowanie umiejętności zawodowych związanych z pracą pracownika socjalnego. 9. Doskonalenie umiejętności pracy własnej, wykorzystanie wiedzy zdobytej podczas studiów w praktyce. 10. Zebranie materiałów umożliwiających opracowanie i realizację projektów socjalnych. Formy i czas realizacji praktyki Student zobowiązany jest do odbycia praktyk zgodnie z planem studiów, czas trwania praktyk nie jest wliczany do liczby godzin zajęć kontaktowych w planie studiów. Student na kierunku Praca Socjalna w trakcie trwania praktyk powinien: - asystować w pracy wykonywanej przez opiekuna w placówce, wykonywać zgodnie z odbywaną praktyką zadania zlecone przez opiekuna, - przeprowadzić wywiad środowiskowy, - opracować plan pomocy w indywidualnym przypadku, - prowadzić dziennik praktyki, - uczestniczyć aktywnie w działaniach prowadzonych przez instytucję, w której odbywa praktykę, - aktywnie uczestniczyć w działaniach podejmowanych przez instytucję, - aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz instytucji, w której odbywa praktykę, - gromadzić materiały na potrzeby opracowania projektu socjalnego (praktyka dyplomowa) System kontroli Praktyki zawodowe Proces odbywania praktyki zawodowej podlega kontroli wyznaczonego drogą formalną kierunkowego opiekuna praktyki. Do zadań opiekuna należą: - wyjaśnienie celu, formy i zasad zaliczania praktyk studentom, - konsultacja właściwego wyboru placówki, w której student planuje odbyć praktykę, - organizacja dokumentacji związanej z podpisaniem umowy ze strony UŚ (porozumienie między UŚ, a wybraną przez studenta placówką oraz skierowanie) - utrzymywanie kontaktu z instytucją, w której student odbywa praktyki (z instruktorem praktyki), - utrzymywanie kontaktu ze studentami w trakcie praktyk (w zależności od potrzeb), - przyjęcie dokumentacji z odbytych praktyk (dzienniczek praktyk, sprawozdanie, karta ocen), - omówienie praktyk na podstawie sprawozdań - wystawienie oceny Merytoryczną opiekę nad studentem odbywającym praktykę w danym ośrodku sprawuje Instruktor praktyki, czyli osoba będąca jego opiekunem i sprawująca nad nim bezpośrednią kontrolę. Od studenta odbywającego praktykę wymaga się przede wszystkim: 1. Obecności w dniach i godzinach ustalonych z ośrodkiem. 2. Stałego kontaktowania się ze swoim Instruktorem praktyk, informowania go o wszystkich problemach i oczekiwaniach. 3. Dostosowania się do zasad, standardów i praktyk obowiązujących w placówce. 4. Szanowania poufności materiałów i informacji, do których będzie miał dostęp. 5. Okazywania gotowości do uczenia się i włączania we wszystko, co się będzie działo w ośrodku oraz wychodzenia naprzeciwko oczekiwaniom Instruktora. 6. Zebrania i zestawienia materiałów pozyskanych w trakcie praktyk oraz przedstawienia ich w formie sprawozdania z praktyk. Po zakończeniu praktyki Instruktor wydaje opinię poprzez wypełnienie karty ocen studenta, w której poświadcza liczbę godzin zrealizowanych w czasie trwania praktyki. Praktyka dyplomowa Opiekę nad praktyką dyplomową sprawują promotorzy. Studenci realizują ją głównie poprzez bezpośredni kontakt z placówkami i instytucjami, gdzie prowadzą badania, gromadzą materiały niezbędne do poprawnego opracowania projektów socjalnych lub podejmują próbę ich wdrożenia. Dokumentem poświadczającym realizację praktyk jest karta praktyk, na której studenci pozyskują poświadczenie w postaci pieczątek instytucji/organizacji. Jednym z istotnych efektów praktyki jest projekt socjalny będący elementem pracy magisterskiej i podlegający ocenie na odrębnych zasadach. Zaliczanie praktyki zawodowej Zaliczenie praktyki studenckiej przez kierunkowego opiekuna praktyk odbywa się na podstawie dostarczonej dokumentacji zawierającej: - dzienniczek praktyki, - sprawozdanie z przebiegu praktyki, - opinię dyrekcji placówki lub opiekuna praktyki wraz z oceną. Dokumentacja powinna być dostarczona najpóźniej do 31 października, co umożliwia opiekunowi jej weryfikację i opracowanie całościowego sprawozdania. Za odbycie praktyk w obowiązującym zgodnie z planem studiów wymiarze student otrzymuje 8 punktów ECTS. Pozostałe kwestie reguluje „Regulamin studiów w Uniwersytecie Śląskim” oraz regulaminy obowiązujące na Wydziale Nauk Społecznych.

Program studiów określa wykaz modułów obowiązkowych i modułów do wyboru oraz dodatkowe wymagania do ukończenia studiów drugiego stopnia. Punkty otrzymuje się zaliczając moduły obowiązkowe i moduły, które student sam wybiera w czasie studiowania. Ogólne zasady systemu punktowego ECTS (European Credit Transfer System), na którym oparty jest system punktowy, określają liczbę punktów na semestr w wysokości 30 punktów ECTS. Na studiach drugiego stopnia należy uzyskać łącznie 120 punktów ECTS. W programie studiów drugiego stopnia student zalicza moduły do wyboru, adekwatnie do studiowanej specjalności. Lista przedmiotów do wyboru w danym semestrze jest przedstawiana studentom przed rozpoczęciem każdego semestru. W większości moduły kierunkowe są jednosemestralne, wyjątek stanowią moduły metodologiczne, które są dwusemestralne oraz dyplomowe, które na drugim stopniu obejmują 4 semestry. Warunki ukończenia studiów Studia drugiego stopnia na kierunku Praca socjalna trwają 4 semestry. Aby je ukończyć́ należy spełnić następujące warunki: 1. zaliczyć moduły kierunkowe oraz specjalnościowe wynikające z programu studiów 2. zrealizować wszystkie wymagania określone w programie studiów (w tym praktyki) 3. uzyskać co najmniej 120 punktów ECTS 4. zrealizować zapisaną w planie studiów liczbę godzin przewidzianą dla określonej specjalności 5. przygotować pracę magisterską w postaci projektu socjalnego 6. zdać ustny egzamin dyplomowy (magisterski)

Absolwenci studiów II stopnia na kierunku Praca socjalna wyposażeni są w kompetencje i odpowiednie umiejętności działania w obszarze szeroko rozumianej pomocy społecznej, w organizacjach pozarządowych, w administracji rządowej i samorządowej odpowiedzialnej za realizację zadań polityki społecznej. Posiadają umiejętności opracowywania strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz prowadzenia pracy socjalnej. Ukończenie kierunku uprawnia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego (Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 z późn. zm.).

zna i rozumie interdyscyplinarną specyfikę pracy socjalnej na tle nauk społecznych [PS2_W01]

zna terminologię używaną w pracy socjalnej i rozumie jej pochodzenie oraz zastosowania w obszarze pokrewnych dyscyplin naukowych [PS2_W02]

ma poszerzoną wiedzę o wybranych rodzajach struktur społecznych, instytucjach życia społecznego (w tym w szczególności instytucjach wsparcia i pomocy dla jednostek, rodzin i ich otoczenia) w zakresie objętym specjalnością [PS2_W03]

rozumie wzajemne zależności pomiędzy strukturami i instytucjami społecznymi oraz ich elementami w wybranych aspektach życia społecznego, w zakresie objętym specjalnością [PS2_W04]

zna i rozumie specyfikę wybranych instytucji pomocowych; potrafi dokonać wyboru instytucji wsparcia adekwatnie do problemu [PS2_W05]

ma usystematyzowaną wiedzę o środowiskach rozwoju człowieka, ich specyfice i procesach w nich zachodzących z punktu widzenia pracy socjalnej w zakresie objętym specjalnością [PS2_W06]

ma pogłębioną wiedzę na temat więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowości istotnych z punktu widzenia pracy socjalnej, w zakresie objętym specjalnością [PS2_W07]

ma poszerzoną wiedzę o uczestnikach działalności wspierającej i pomocowej (zarówno pomagających jak i wspieranych) [PS2_W08]

ma poszerzoną wiedzę na temat potrzeb i aktywności człowieka, w zakresie objętym specjalnością [PS2_W09]

zna w sposób pogłębiony wybrane obszary funkcjonowania człowieka w zakresie objętym specjalnością [PS2_W10]

posiada pogłębioną wiedzę o projektowaniu i prowadzeniu badań w pracy socjalnej, w oparciu o wiedzę z zakresu badań społecznych, obejmującą problemy badawcze, sposoby pozyskiwania danych, metody, techniki i narzędzia badawcze [PS2_W11]

zna zaawansowane narzędzia diagnostyczne w pracy socjalnej [PS2_W12]

ma poszerzoną wiedzę o procedurach i metodyce wykonywania zadań pracownika socjalnego w zakresie objętym specjalnością [PS2_W13]

ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę w zakresie norm społecznych i zasad etycznych w realizacji zawodu pracownika socjalnego [PS2_W14]

ma pogłębioną wiedzę odnośnie procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w związku z potrzebami prowadzenia pracy socjalnej [PS2_W15]

ma poszerzoną wiedzę dotyczącą wybranych aspektów procesu pomagania oraz jego uwarunkowań [PS2_W16]

ma poszerzoną wiedzę o funkcjach systemów wsparcia społecznego, ich specyfice i kierunkach zmian, w zakresie objętym specjalnością [PS2_W17]

zna tradycyjne i współczesne nurty polityki społecznej i pracy socjalnej [PS2_W18]

ma pogłębioną wiedzę o poglądach na temat wybranych struktur i instytucji społecznych i o ich historycznej ewolucji [PS2_W19]

posiada podstawową wiedzę z zakresu ochrony własności intelektualnej i rozumie jej znaczenie [PS2_W20]

ma wiedzę na temat społecznych aspektów tworzenia i rozwoju indywidualnej przedsiębiorczości w pracy socjalnej [PS2_W21]

ma wiedzę w zakresie podstaw prawnych regulujących działalność w obszarze pracy socjalnej [PS2_W22]

posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod naukowych oraz zna zagadnienia charakterystyczne dla dyscypliny nauki niezwiązanej z kierunkiem studiów [PS2_W23]

potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem społecznych dysfunkcji [PS2_U01]

potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu pracy socjalnej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu identyfikowania i analizowania problemów społecznych [PS2_U02]

potrafi przygotować i przeprowadzić badania na potrzeby pracy socjalnej oraz dokonać analizy i prezentacji ich wyników [PS2_U03]

potrafi dokonać weryfikacji/selekcji zgromadzonego materiału oraz opracować narzędzia diagnostyczne w pracy socjalnej, [PS2_U04]

potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg problemów i zjawisk społecznych dla potrzeb pracy socjalnej, formułować własne opinie na ten temat oraz projektować działania zaradcze w zakresie objętym specjalnością [PS2_U05]

posiada umiejętność prognozowania sytuacji w różnych kontekstach pracy socjalnej [PS2_U06]

potrafi przeprowadzić diagnozę problemów społecznych w wybranym obszarze pracy socjalnej [PS2_U07]

potrafi posługiwać się regułami i normami społeczno-etycznymi w działalności zawodowej w celu generowania rozwiązań konkretnych problemów społecznych [PS2_U08]

ma umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację celów związanych z projektowaniem i podejmowaniem profesjonalnych działań [PS2_U09]

dostrzega i rozstrzyga dylematy w pracy pracownika socjalnego oraz potrafi przewidzieć konsekwencje podjętych decyzji [PS2_U10]

posiada umiejętność animowania, inspirowania i wspierania do samodzielności osób, rodzin, grup oraz społeczności w trudnej sytuacji [PS2_U11]

potrafi dokonać analizy własnych działań i zidentyfikować obszary wymagające udoskonalenia [PS2_U12]

potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności korzystając z różnych źródeł [PS2_U13]

potrafi dokonać analizy i krytycznej oceny przydatności typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z wybranymi sferami aktywności pracownika socjalnego [PS2_U14]

rozumie dynamikę i specyfikę wybranych problemów społecznych oraz potrafi dokonać ich analizy [PS2_U15]

potrafi opracować projekt pomocy i wsparcia o charakterze interwencyjnym lub profilaktycznym dla jednostek, rodzin, grup i społeczności w zakresie objętym specjalnością [PS2_U16]

potrafi w sposób spójny wyrażać swoją opinię na piśmie w oparciu o własną wiedzę, zróżnicowane źródła i przy wykorzystaniu wybranych ujęć teoretycznych różnych dyscyplin [PS2_U17]

posiada sprawność przygotowania wystąpień ustnych w oparciu o zróżnicowane źródła, ze szczególnym uwzględnieniem zadań pracownika socjalnego [PS2_U18]

posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw i poglądów [PS2_U19]

posiada umiejętności w zakresie skutecznej komunikacji interpersonalnej [PS2_U20]

potrafi posługiwać się językiem obcym w obszarze problematyki społecznej [PS2_U21]

posiada pogłębioną umiejętność stawiania i analizowania problemów na podstawie pozyskanych treści z zakresu dyscypliny nauki niezwiązanej z kierunkiem studiów [PS2_U22]

ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje weryfikacji własnych kompetencji, wykazuje chęć doskonalenia własnych umiejętności, wyznacza kierunki samorozwoju i kształcenia [PS2_K01]

efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia stopień jej zaawansowania [PS2_K02]

wykazuje gotowość do aktywnej współpracy w grupach, organizacjach i instytucjach związanych z pomocą społeczną, pracuje w zespole pełniąc różne role i zadania [PS2_K03]

rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego przez osoby pochodzące z różnych środowisk [PS2_K04]

adekwatnie określa priorytety w realizacji zadań i osiąganiu celów indywidualnych oraz zespołowych [PS2_K05]

ma świadomość dylematów etycznych w pracy pracownika socjalnego; jest zdolny do etycznej refleksji; postępuje zgodnie z zasadami etyki zawodowej [PS2_K06]

odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje wieloaspektowe działania w zakresie pracy socjalnej [PS2_K07]

ma przekonanie o wadze zachowania się w sposób profesjonalny; zna prawidłowe źródła i sposoby doskonalenia posiadanej wiedzy i umiejętności; jest otwarty na nowe idee [PS2_K08]

ma przekonanie o sensie i potrzebie podejmowania działań pomocowych w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność i wytrwałość w realizacji działań [PS2_K09]

rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywanych problemów, integrowania wiedzy z różnych dyscyplin oraz praktykowania samokształcenia służącego pogłębianiu zdobytej wiedzy [PS2_K10]