Dziennikarstwo i komunikacja społeczna Kod programu: W3-S1DK19.2023

Kształcenie dziennikarzy zapoczątkowane zostało na Uniwersytecie Śląskim w 1969 roku. W roku 1975 została utworzona specjalizacja dziennikarska na kierunku studiów: nauki polityczne. Od tej pory datuje się kształcenie na Uniwersytecie Śląskim kandydatów do zawodu dziennikarskiego w ramach jednolitych studiów. W efekcie, w tamtym okresie w Polsce dziennikarstwo można było studiować jedynie na Uniwersytecie Warszawskim jako odrębny kierunek oraz właśnie na Uniwersytecie Śląskim jako specjalność. 1 października 1977 roku powołana została specjalna jednostka dydaktyczna i naukowo-badawcza - Zakład Dziennikarstwa, a w późniejszym czasie kolejne zakłady bezpośrednio związane z kształceniem dziennikarzy: Zakład Komunikacji Społecznej oraz Zakład Komunikowania Międzynarodowego i Systemów Medialnych. Zakłady te funkcjonowały do 30 września 2019 roku w ramach Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Zajęcia warsztatowe prowadzone byty przez doświadczonych dziennikarzy z redakcji prasy, radia i telewizji ze śląskiego regionu prasowo-wydawniczego, rzeczników prasowych, pracowników marketingu, reklamy i public relations, natomiast zapleczem kadrowym dla prowadzenia przedmiotów politologicznych była kadra naukowa Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. 1 października 2019 r. powołano do życia Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej, którego pracownikami są pracownicy dawnego Zakładu Dziennikarstwa, Zakładu Komunikacji Społecznej oraz Zakładu Komunikowania Międzynarodowego i Systemów Medialnych oraz innych jednostek Uniwersytetu, prowadzący badania w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach, w której Uniwersytet Śląski posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego. Fundamentem przyjętej koncepcji kształcenia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna jest przygotowanie absolwentów do podjęcia zatrudnienia we wszystkich współczesnych typach mediów oraz zawodach około medialnych (w szczególności w zakresie Public Relations, promocji i reklamy, rzecznictwa prasowego), co w dobie ich postępującej konwergencji ma wzmocnić ich pozycję na rynku pracy. W związku z tym, w programie kształcenia nie przewidziano wyodrębnionych specjalności związanych z poszczególnymi typami środków przekazu, ale przeciwnie – każdy ze studentów musi zaliczyć zajęcia poświęcone wszystkim typom mediów i komunikowania. Dodatkowo, szeroki wybór zajęć do wyboru o charakterze praktycznym oraz praktyk zawodowych pozwala studentom na pogłębienie wiedzy i umiejętności w zakresie pracy w wybranym przez siebie typie mediów, dziennikarstwa lub zawodów około medialnych, zgodnie z indywidualnymi preferencjami. Co więcej, studia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna weszły w kolejny etap doskonalenia oferty dydaktycznej oraz rozszerzenia koncepcji studiowania i od roku akademickiego 2023/2024 oferuje zmodyfikowany program, uwzględniający ogólnouniwersytecką reformę kształcenia wdrażaną w Uniwersytecie Śląskim pod nazwą Nowa Koncepcja Studiów. Jej ideą jest wykraczanie poza kierunkowe ramy programu studiów i wzbogacanie ich ofertą ogólnoakademicką, składającą się z przedmiotów do wyboru, dobieranych przez studentów według ich indywidualnych zainteresowań spośród obszarów wiedzy niezwiązanych ze studiowanym kierunkiem. Dzięki temu studenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej będą mogli poszerzać wiedzę w ramach tzw. kształcenia obszarowego, wspierającego kształcenie kierunkowe w sześciu obszarach: „Cyfrowy świat”, „Granice Nauki”, Ekspresja Twórcza i Myślenie Krytyczne, Zdrowie i Rozwój Osobisty, Społeczeństwo Obywatelskie i Przedsiębiorczość, Środowisko Naturalne i Technologie. Dobierając przedmioty z tej oferty studenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej samodzielnie będą kształtować swój program studiów zgodnie z ich indywidualnymi zainteresowaniami i pasjami, uzyskując dzięki temu dodatkowe zróżnicowane kompetencje i kwalifikacje, poszerzające kształcenie kierunkowe. Zgodnie z założeniami Nowej Koncepcji Studiów pierwszego stopnia w Uniwersytecie Śląskim studenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej realizują również obowiązkowo blok zajęć ogólnodostępnych, w ramach którego przewidziane są zajęcia z wychowania fizycznego (dwa semestry) lektorat z języka obcego (cztery semestry) oraz cztery moduły do wyboru (w ramach Otwartych Modułów Uniwersyteckich) realizowane od czwartego do szóstego semestru - co dodatkowo poszerza możliwości indywidualizacji programu studiów. Absolwenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej podejmują pracę w charakterze dziennikarzy we wszystkich rodzajach mediów masowych, jak również jako pracownicy związani z reklamą, rzecznictwem prasowym, promocją czy szeroko pojmowanym public relations, a nierzadko także marketingiem. Są przygotowani do zarządzania mediami, jak również do pracy w instytucjach badających środki masowego komunikowania i efekty ich oddziaływania. Podejmują pracę również jako specjaliści edukacji medialnej w instytucjach oświatowych oraz jako trenerzy komunikacji. Cenieni są także jako specjaliści komunikowania kryzysowego. Pełnią funkcje doradcze dla instytucji publicznych i politycznych w obszarze kształtowania wizerunku i komunikacji społecznej. Absolwent studiów pierwszego stopnia jest przygotowany do zawodu dziennikarza pracującego we wszystkich typach i rodzajach periodycznych mediów masowych (prasa, radio, telewizja, Internet). Absolwent uzyskuje podstawowe umiejętności umożliwiające mu wykonywanie różnych zawodów związanych z szeroko pojętą dziedziną komunikacji społecznej – w public relations, promocji, reklamie, instytucjach prowadzących edukację medialną. Absolwent rozumie i jest w stanie ocenić znaczenie podstawowych zjawisk i procesów życia społecznego, politycznego, gospodarczego i kulturalnego, zarówno w skali lokalno-regionalnej jak i krajowo- międzynarodowej. Zachodzące wydarzenia potrafi przekazać w sposób komunikatywny, zrozumiały dla przeciętnego obywatela. Rozumie mechanizmy funkcjonowania mediów masowych w nowoczesnym społeczeństwie informacyjnym. Zdaje sobie sprawę ze znaczenia, zwłaszcza mediów elektronicznych, w życiu i funkcjonowaniu współczesnego społeczeństwa. Absolwent zna język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umie posługiwać się językiem specjalistycznym niezbędnym do wykonywania zawodu. Absolwent jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest osiągnięcie efektów uczenia się przewidzianych w programie studiów, uzyskanie poświadczenia odpowiedniego poziomu biegłości językowej w zakresie języka obcego oraz uzyskanie pozytywnych ocen pracy dyplomowej. Warunkiem ukończenia studiów jest złożenie egzaminu dyplomowego z wynikiem co najmniej dostatecznym. Absolwent otrzymuje dyplom ukończenia studiów wyższych potwierdzający uzyskanie kwalifikacji odpowiedniego stopnia. Szczegółowe zasady procesu dyplomowania oraz wymogi dla pracy dyplomowej określa Regulamin Studiów oraz regulamin dyplomowania.

Praktyki zawodowe są integralną częścią programu studiów, realizowanego przez studentów na poszczególnych kierunkach, poziomach, profilach i formach studiów. Praktyki mają pomóc w skonfrontowaniu wiedzy zdobytej w trakcie studiów z wymaganiami rynku pracy, zdobyciu umiejętności przydatnych w zawodzie, poznaniu praktycznych zagadnień związanych z pracą na stanowiskach, do których student jest przygotowywany w trakcie trwania studiów. Praktyki mają oswoić studenta z profesjolektami właściwymi dla konkretnej branży oraz kulturą pracy. Zasady organizacji praktyk określa zarządzenie Rektora. Szczegółowe zasady odbywania praktyk z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych kierunków określa kierunkowy regulamin praktyk zawodowych, w szczególności: efekty uczenia się założone do osiągnięcia przez studenta podczas realizacji praktyki zawodowej, ramowy program praktyk zawierający opis zagadnień, wymiar praktyki (liczba tygodni godzin); formę praktyki (ciągła, śródroczna), kryteria wyboru miejsca odbywania praktyki, obowiązki studenta przebywającego na praktyce, obowiązki opiekuna akademickiego praktyki, warunki zaliczenia praktyki zawodowej przez studenta oraz warunki zwolnienia w całości lub części z obowiązku odbycia praktyk. Liczbę ECTS i liczbę godzin określa plan studiów.

Program studiów na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna został zmodyfikowany w ścisłym związku z zadaniami, które zostały określone w Strategii Uniwersytetu Śląskiego na lata 2020-2025. Podstawowym celem strategicznym jest przekształcenie Uniwersytetu Śląskiego w uczelnię badawczą o najwyższym poziomie kształcenia (POB1) Ze względu na ogólnoakademicki charakter programu, istnieje duży potencjał dla rozwoju naukowego w obszarze nauk o mediach i komunikacji społecznej. Powiązanie kształcenia z prowadzanymi badaniami oraz działalnością naukową oraz – co należy podkreślić – łączenie ich z praktyką to atut studiów na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna w Uniwersytecie Śląskim. W programie studiów znalazły się moduły przygotowujące studentów do podejmowania wyzwań naukowych w ramach zespołów badawczych powiązanych z uczonymi prowadzącymi zajęcia na kierunku. Mając na uwadze najistotniejszy cel strategiczny Uczelni, jakim są badania naukowe, należy podkreślić, że treści kierunkowe dotyczą jednego z najważniejszych aspektów współczesnego świata – komunikacji. zatem problemów uniwersalnych, co daje dyscyplinie szerokie perspektywy rozwojowe. Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej, którego pracownicy stanowią trzon prowadzących zajęcia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna, jest liczącym się ośrodkiem naukowym, skupiającym uczonych uznanych w kraju i za granicą, Studenci mogą nabywać kompetencje badawcze od doświadczonych badaczy, prowadzących badania w różnych obszarach. Uczestnictwo studentów w prowadzonych przez nich zajęciach, a także udział w badaniach zespołów badawczych, umożliwia poznanie metodologii i specyfiki badań, które mogą być wykorzystane w przygotowaniu prac dyplomowych i rozwoju zainteresowań naukowych studentów. Współpraca z innymi (krajowymi i zagranicznymi) ośrodkami badawczymi, a szczególnie z mediami, biznesem, przedstawicielami sektora publicznego daje możliwość - konsultowania programu studiów i pomocy w jego realizacji – prowadzenie zajęć przez dziennikarzy mediów krajowych i regionalnych, rzeczników prasowych specjalistów Public Relations, reklamy i marketingu. Program studiów o profilu ogólnoakademickim wpisuje się zatem w założenia Strategii, których celem jest przekształcenie Uniwersytetu w uczelnię badawczą o międzynarodowym prestiżu. Następny bardzo istotny obszar Strategii Uniwersytetu Śląskiego – to kształcenie i studenci. Dziennikarstwo i komunikacja społeczna to kierunek z obszaru nauk społecznych, uwzględniający – ze względu na swoją specyfikę równie ż moduły z obszaru nauk humanistycznych. Wyposażamy absolwentów w wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne zwiększające ich szansę na ciekawą, odpowiadającą aspiracjom karierę zawodową. Program studiów zmodyfikowano, kierując się opiniami praktyków, którzy – jak już wspomniano prowadzą część zajęć na kierunku, biorąc także pod uwagę potrzeby edukacyjne kandydatów i studentów oraz zmieniający się rynek pracy. Program studiów został, jeszcze w większym stopniu, dostosowany do zmian na rynku pracy w obszarze zawodów medialnych i komunikacji społecznej. Ponieważ rynek usług medialnych i środków przekazu ulega ciągłym przeobrażeniom pod wpływem Internetu, pracownicy tego sektora powinni wykazać się elastycznymi umiejętnościami, pozwalającymi pracować we wszystkich typach mediów i form komunikacji społecznej. Dlatego w programie studiów zrezygnowano z podziału na specjalizacje, które kształtują wąskie kompetencje, w zamian zapewniając wszystkim studentom przejście przez kształcenie w zakresie prasy, radia, telewizji i Internetu oraz różnych zawodów z obszaru komunikacji – Public Relations, reklamy, rzecznictwa prasowego, czy komunikacji politycznej, dzięki czemu uzyskują szeroką wiedzę, umiejętności i kompetencje w zmieniających się zawodach medialnych. Ponadto program został zmodyfikowany zgodnie z Nową Koncepcją Studiów, wdrażaną przez Uniwersytet Śląski; dzięki tym działaniom całość oferty studiów na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna wpisuje się w strategię UŚ w zakresie innowacyjnego kształcenia i oferty dydaktycznej dostosowanej do rynku pracy. Reasumując - Pełny związek w kontekście 3 priorytetu "Podniesienie jakości kształcenia studentów i doktorantów, w szczególności na kierunkach i w dyscyplinach związanych z POB, między innymi poprzez włączenie ich w badania naukowe." oraz celem 1 "Strategiczne modelownie oferty dydaktycznej w ramach obszaru strategicznego kształcenie i studenci z uwzględnieniem umiędzynarodowienia studiów oraz działań na rzecz realizacji projektu T4E"