Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo Kod programu: W1-S1BN19.2.2025

Studia na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo realizowane są w obszarze nauk humanistycznych, przede wszystkim w dyscyplinie nauki o kulturze i religii, z uwzględnieniem elementów nauk o komunikacji społecznej i mediach. Program kształcenia integruje wiedzę o kulturze, literaturze, dziedzictwie kulturowym z kompetencjami w zakresie nowoczesnych technologii informacyjnych. Studenci przygotowują się do profesjonalnej, świadomej i odpowiedzialnej pracy na rzecz gromadzenia, ochrony, upowszechniania dóbr kultury oraz upowszechniania wiedzy, zwłaszcza wiedzy o książce. Celem studiów jest wykształcenie specjalistów, którzy łączą gruntowne przygotowanie humanistyczne w zakresie badań nad książką i informacją z umiejętnością posługiwania się zaawansowanymi narzędziami informacyjnymi. Absolwenci potrafią profesjonalnie zarządzać obiegiem informacji oraz świadomie kształtować dostęp do dziedzictwa piśmienniczego i cyfrowego. Misją kierunku jest kształcenie osób zaangażowanych w zrównoważony rozwój kultury i rozwój społeczeństwa wiedzy, wykonujących pracę zawodową zgodnie z zasadami etyki i odpowiedzialności społecznej. W trakcie studiów przekazywana jest wiedza z zakresu: • teorii kultury, historii kultury ze szczególnym uwzględnieniem dziejów książki i mediów, a także kanonu literackiego, • funkcji i znaczenia instytucji sektora GLAM (galerie, biblioteki, archiwa, muzea), wydawnictw i centrów informacji, • procesów komunikacji i specyfiki obiegu informacji w mediach drukowanych, audiowizualnych i cyfrowych, z praktycznym zastosowaniem sztucznej inteligencji, • międzynarodowych standardów opisu, katalogowania i klasyfikacji dokumentów, • podstawy prawa autorskiego, zasad ochrony własności intelektualnej, prawa bibliotecznego, • wiedza z zakresu dziedzictwa kultury i jego ochrony jego wartości. Kształcone są umiejętności, dzięki którym absolwent potrafi: • profesjonalnie gromadzić, opracowywać i udostępniać zasoby informacji w różnych formatach, • projektować i obsługiwać bazy danych oraz zaawansowane narzędzia informacyjno-wyszukiwawcze, • analizować i interpretować teksty kultury oraz dostosowywać treści i formy przekazu do potrzeb różnych grup odbiorców, z uwzględnieniem ich kompetencji kulturowych, • efektywnie komunikować się ustnie i pisemnie, również w języku angielskim na poziomie B2, z zastosowaniem specjalistycznej terminologii, • przygotować naukowe opracowania, w tym pracę dyplomową, zgodnie z zasadami metodologii badań i krytyki źródeł. Kształcenie obejmuje m.in. następujące zakresy tematyczne: • teoria i historia kultury, rozwój książki i mediów, interpretacja kanonu literackiego i piśmiennictwa, analiza tekstów kultury oraz komunikacja społeczna. • Organizacja dostępu do informacji i zastosowania technologii informacyjnych: metody opisu, katalogowania i klasyfikacji dokumentów, projektowanie systemów informacyjnych oraz zarządzanie przepływem informacji. • Praca z użytkownikiem: diagnoza potrzeb informacyjnych, edukacja użytkowników, animacja czytelnictwa, praca z osobami o zróżnicowanych potrzebach kulturowych. • Zarządzanie i prawo: organizacja pracy instytucji kultury, podstawy prawa autorskiego i bibliotecznego, • Ochrona własności intelektualnej i dziedzictwa. Integralnym elementem studiów są praktyki zawodowe realizowane w bibliotekach, archiwach cyfrowych, wydawnictwach oraz innych instytucjach kultury i ośrodkach informacji. Studenci zdobywają doświadczenie w pracy i kontakcie z interesariuszami (wewnętrznymi i zewnętrznymi) tych jednostek oraz stosowania nowoczesnych technologii w upowszechnianiu dziedzictwa kultury i wiedzy o nim. Absolwenci kierunku są przygotowani do podjęcia pracy w: • bibliotekach publicznych i naukowych, • i innych instytucjach sektora GLAM (galerie, biblioteki, archiwa, muzea), • archiwach cyfrowych i centrach informacji, • wydawnictwach, księgarniach i firmach świadczących usługi infobrokerskie, • instytucjach edukacyjnych i centrach kultury (po dodatkowym uzupełnieniu stosownych uprawnień pedagogicznych). Studia pierwszego stopnia umożliwiają kontynuowanie kształcenia na studiach magisterskich w obszarze kultury, zwłaszcza w zakresie informacji naukowej, bibliotekoznawstwa, zarządzania wiedzą, komunikacji społecznej oraz innych kierunków humanistycznych.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest osiągnięcie efektów uczenia się przewidzianych w programie studiów, uzyskanie poświadczenia odpowiedniego poziomu biegłości językowej w zakresie języka obcego oraz uzyskanie pozytywnych ocen pracy dyplomowej. Warunkiem ukończenia studiów jest złożenie egzaminu dyplomowego z wynikiem co najmniej dostatecznym. Absolwent otrzymuje dyplom ukończenia studiów wyższych potwierdzający uzyskanie kwalifikacji odpowiedniego stopnia. Szczegółowe zasady procesu dyplomowania oraz wymogi dla pracy dyplomowej określa Regulamin Studiów oraz regulamin dyplomowania.

Praktyki zawodowe są integralną częścią programu studiów, realizowanego przez studentów na poszczególnych kierunkach, poziomach, profilach i formach studiów. Praktyki mają pomóc w skonfrontowaniu wiedzy zdobytej w trakcie studiów z wymaganiami rynku pracy, zdobyciu umiejętności przydatnych w zawodzie, poznaniu praktycznych zagadnień związanych z pracą na stanowiskach, do których student jest przygotowywany w trakcie trwania studiów. Praktyki mają oswoić studenta z profesjolektami właściwymi dla konkretnej branży oraz kulturą pracy. Zasady organizacji praktyk określa zarządzenie Rektora. Szczegółowe zasady odbywania praktyk z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych kierunków określa kierunkowy regulamin praktyk zawodowych, w szczególności: efekty uczenia się założone do osiągnięcia przez studenta podczas realizacji praktyki zawodowej, ramowy program praktyk zawierający opis zagadnień, wymiar praktyki (liczba tygodni godzin); formę praktyki (ciągła, śródroczna), kryteria wyboru miejsca odbywania praktyki, obowiązki studenta przebywającego na praktyce, obowiązki opiekuna akademickiego praktyki, warunki zaliczenia praktyki zawodowej przez studenta oraz warunki zwolnienia w całości lub części z obowiązku odbycia praktyk. Liczbę ECTS i liczbę godzin określa plan studiów.

Za podstawę opracowania strategii przyjęto analizę SWOT dla kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo (dalej: inib) oraz dokumenty ważne dla ustalenia wewnętrznych potrzeb oraz zewnętrznych relacji Instytutu Nauk o Kulturze (dalej: INoK) z otoczeniem. Inib nawiązuje do wytycznych w następujących opracowaniach takich jak strategia rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, strategia rozwoju kultury w Województwie Śląskim czy opracowania naukowe jak np. Strategie dla kultury. Kultura dla rozwoju. Zarządzanie strategiczne instytucją kultury. Pod red. M. Śliwy (Kraków 2011), strategia Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Uznając za główny cel rozwój polskiej kultury i gospodarki w interesie Rzeczpospolitej jako kraju należącego do Unii Europejskiej, przyjęto za priorytetowe idee rozwoju kapitału ludzkiego, społeczeństwa informacyjnego i coraz wyższej kreatywności we wszystkich sferach pożądanej twórczości. Wszelkie działania są nastawione na rozwój własnej kadry INoK, gdyż jej poziom warunkuje efekty pracy naukowej oraz dydaktycznej. O jakości pracy INoK świadczy stale monitorowana obecność publikacji w ogólnopolskim i systematycznie rozszerzanym międzynarodowym obiegu, międzyinstytucjonalne umowy o współpracy naukowej, kontakty naukowe lub dotyczące kształcenia, a także zainteresowanie środowiska społecznego zatrudnieniem absolwentów studiów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Instytut, stanowiąc jednostkę organizacyjną Wydziału Humanistycznego, czuje odpowiedzialność za własny prestiż, ma świadomość, iż pozycja Wydziału w Uniwersytecie i Uniwersytetu Śląskiego w nauce oraz w odczuciu ogólnospołecznym powstaje dzięki wysiłkom wszystkich osób zatrudnionych w Uczelni. Kadra Instytutu skupia w dominującej liczbie grono badaczy reprezentujących badania z zakresu bibliologii i informatologii (w kontekście nauki o kulturze czy komunikacji społecznej i mediów), ale nie traci z pola widzenia różnych interdyscyplinarnych związków z dyscyplinami pokrewnymi, przede wszystkim z filologią, historią, informatyką, a także tymi, które warunkują funkcjonowanie bibliotek, stan czytelnictwa i instytucji książki (statystyka, prawo, biologia, chemia, socjologia, psychologia, pedagogika) oraz innymi, dla których jest nauką pomocniczą, wspomagając proces komunikacji społecznej za pośrednictwem dokumentów i usługowych systemów biblioteczno-informacyjnych. Jako zespół, kadra INoK, orientując się w kierunkach rozwoju kulturalnego społeczeństw lub przodujących naukowo krajów oraz dostrzegając potrzeby kulturalne, edukacyjne, naukowe, informacyjne, kompensacyjne społeczeństwa w Polsce oraz w województwie śląskim, zmierza do rozwijania dyscypliny we współpracy z uniwersytetami, bibliotekami naukowymi, międzynarodową organizacją wiedzy (ISKO) oraz organizacjami normalizacji w bibliografii, bibliotekarstwie i informacji naukowej (ISO, PN), organizacjami bibliotekarskimi międzynarodowymi (IFLA), zagranicznymi (ABDOS), krajowymi oraz regionalnymi (Zarządem Głównym oraz regionalnymi kołami SBP, PTB, PTIN, PTCz, ZNP Sekcją Bibliotekarską, radami programowymi bibliotek).