Gramatyka i stylistyka języka polskiego sem 1-2 Kierunek studiów: Filologia germańska
Kod programu: 02-S1FG12.2017

Kultura języka to dziedzina szeroka, wpisują się w nią zagadnienia teoretyczne, także problemy związane ze sprawnością językową. Położenie nacisku na aspekt teoretyczny wymaga dobrej znajomości gramatyki języka, w tym wypadku polskiego, czego nie można wymagać od studenta germanistyki. Z kolei postawienie akcentu na sprawność językową banalizuje problematykę zajęć akademickich, wszak mamy do czynienia z Polakami, którzy w zasadzie znają język polski. Powyższe sprawia, że na zajęciach z kultury języka polskiego pokazane będą problemy teoretyczne w małym stopniu, a praktyka będzie ukierunkowana na zagadnienia, które sprawiają Polakom najwięcej trudności. Chodzi o uczulenie studentów na pewne typy błędów i uczenie, jak sobie radzić z problemami w sytuacji, kiedy wahamy się w ocenie poprawności. Oto zagadnienia szczegółowe: Podstawowe pojęcia z zakresu kultury języka – norma, błąd, innowacja językowa. Krótki wykład na temat etyki słowa. Instytucje powołane do ochrony języka polskiego (Rada Języka Polskiego). Publikacje i pomoce internetowe przy rozstrzyganiu wątpliwości językowych (słowniki, poradnie językowe). Poprawność ortograficzna – zasady pisowni: fonetyczna, morfologiczna, historyczna i konwencjonalna. Dyskusja na temat: Czy potrzebna jest reforma ortografii polskiej? W jakich sytuacjach komputerowe poprawki mogą zawieźć? Prozodia – odstępstwa od akcentowania na drugiej sylabie od końca. Pisownia łączna i rozłączna (nie-, by). Wielkie i małe litery. Użycie łącznika. Dzielenie wyrazów. Pisownia skrótów i skrótowców Zasady polskiej interpunkcji – typy zdań złożonych (współrzędne i podrzędne). Imiesłowowy równoważnik zdania. Zasady stosowania średnika. Poprawność fleksyjna – dopełniacz l. poj. rodzaju męskiego, mianownik i dopełniacz. rodzaju męskiego rzeczowników. Stopniowanie przymiotników i przysłówków. Tryb rozkazujący czasownika. Końcówki ruchome czasu przeszłego. Liczebniki (głównie zbiorowe) – wymogi semantyczne i składniowe. Nazwy własne (imiona i nazwiska) – poprawność słowotwórcza i fleksyjna. Redagowanie tekstu (kondolencje, życzenia wielkanocne, zaproszenie na ślub). Poprawność stylistyczna – tekst naukowy, potoczny, urzędowy, publicystyczny. Zróżnicowanie stylistyczne słownictwa.

Znajomość języka polskiego na poziomie szkoły średniej.

A. Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria, zagadnienia leksykalne. W-wa T. Karpowicz, Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, W-wa H. Jadacka, Kultura języka. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa K. Ożóg, Polszczyzna przełomu XX/XXI wieku. Rzeszów