Dozymetria promieniowania jonizującego I Kierunek studiów: Fizyka medyczna
Kod programu: W4-S1FM19.2025

Nazwa modułu: Dozymetria promieniowania jonizującego I
Kod modułu: W4-FM-S1-6-23-27
Kod programu: W4-S1FM19.2025
Semestr: semestr letni 2027/2028
Język wykładowy: polski
Forma zaliczenia: egzamin
Punkty ECTS: 3
Cel i opis treści kształcenia:
Na wykładzie student zapoznaje się z następującymi zagadnieniami: Efekty współoddziaływania promieniowania fotonowego z materią z uwzględnieniem środowiska biologicznego Wielkości opisujące pochłanianie wiązek promieniowania fotonowego przechodzącego przez materię, w tym: liniowe i masowe współczynniki osłabienia, przekazu energii oraz pochłaniania energii Oddziaływanie na środowisko biologiczne elektronów powstałych w wyniku absorpcji fotonów lub wytworzonych w liniowym przyspieszaczu Wielkości i jednostki promieniowania jonizującego Materiały fantomowe równoważne tkankom Aparaty terapeutyczne i generowanie przez nie wiązek promieniowania X, elektronów, promieniowania gamma Współoddziaływanie wiązek fotonów ze środowiskiem rozpraszającym w tym definiowanie następujących wielkości: współczynnik rozproszenia wstecznego, procentowa dawka na głębokości, tissue–air–ratio, tissue–phantom–ratio, profil wiązki, pole wiązki promieniowania, jakość promieniowania fotonowego Pomiar wydajności wiązek fotonowych i elektronowych wytwarzanych w liniowych przyspieszaczach Planowanie rozkładu dawek wiązek promieniowania X i gamma na użytek radioterapii Komory jonizacyjne różnych typów (Farmer, Markus), specyfika ich kalibracji oraz metodyka określania dawek przy ich użyciu Dozymetria in vivo wraz z zastosowaniem detektorów półprzewodnikowych Na zajęciach laboratoryjnych student: Wykonuje pomiary dawek przy użyciu szerokiego wachlarza sprzętów dozymetrycznych, takich jak: komora jonizacyjna z elektrometrem, radiometr z licznikiem G-M, laboratoryjne liczniki aktywności, sonda scyntylacyjna i detektory termoluminescencyjne Uczy się analizy otrzymanych wyników oraz dostrzegania zależności dawki od rozmaitych czynników fizycznych Zapoznaje się z ograniczeniami poszczególnych typów aparatury dozymetrycznej oraz analizuje obszary ich przydatności w dozymetrii klinicznej i środowiskowej Uczy się wykonywania pomiarów w dozymetrii klinicznej oraz analizy wyników pod kątem jakości wiązek, tj.: pomiar dawki DST (wydajność liniowego przyspieszacza), pomiar zależności współczynnika q(S) (wzrost mocy dawki z wielkością pola napromieniowania) dla ustalonej jakości wiązki promieniowania, pomiar procentowej dawki na głębokości – PDG(S) Zapoznaje się z metodami kontroli działania wybranego sprzętu dozymetrycznego, w tym: wyznaczanie współczynnika kalibracji radiometru z licznikiem Geigera-Muellera w zależności od energii fotonów, wyznaczanie indywidualnego współczynnika czułości detektorów termoluminescencyjnych, a także nabiera umiejętności analizy otrzymanych wyników pod kątem poprawności działania aparatury.
Lista modułów koniecznych do zaliczenia przed przystąpieniem do tego modułu (o ile to konieczne): nie dotyczy
Efekt modułowy Kody efektów kierunkowych do których odnosi się efekt modułowy [stopień realizacji: skala 1-5]
Rozumie cywilizacyjne znaczenie zastosowań źródeł promieniotwórczych w medycynie (zna podstawowe obszary zastosowań źródeł zamkniętych) oraz potrzebę kontroli warunków narażenia. [E1]
W01 [5/5] W04 [5/5] W06 [5/5] IW05 [5/5]
Rozumie teorie i procesy fizyczne z zakresu oddziaływania promieniowania jonizującego z materią, zna formalizm matematyczny z zakresu dozymetrii wiązek terapeutycznych. [E2]
W06 [5/5] W07 [5/5]
Zna aspekty budowy i działania liniowych akceleratorów wykorzystywanych terapii medycznej. [E3]
W03 [3/5] IW01 [3/5]
Zaznajomiony jest z technikami dozymetrii wiązek terapeutycznych. [E4]
W03 [3/5] IW01 [3/5] IW02 [3/5]
Posiada umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy z zakresu fizyki promieniowania jonizującego w obszarze dozymetrii promieniowania jonizującego. [E5]
U05 [4/5] U06 [4/5] IU01 [4/5]
Potrafi przeprowadzić pomiary profili/rozkładów dawek oraz przeanalizować ich wyniki pod kątem narażenia na promieniowanie jonizujące oraz przydatności klinicznej źródeł tych dawek. [E6]
U04 [5/5] U06 [5/5] IU03 [5/5] IU04 [5/5]
Potrafi posługiwać się sprzętem dozymetrycznym (np. komora jonizacyjna, elektrometr, radiometr z licznikiem G-M, liczniki aktywności, detektory scyntylacyjne i termoluminescencyjne). [E7]
IU03 [5/5] IU04 [5/5]
Forma prowadzonych zajęć Liczba godzin Metody prowadzenia zajęć Sposób weryfikacji efektów uczenia się Efekty uczenia się
wykład [FZ1] 30 Wykład problemowy [b01] 
Wykład konwersatoryjny [b02] 
Metody aktywizujące: dyskusja/debata [b04] 
Metody aktywizujące; seminarium/proseminarium [b05] 
egzamin E1 E2 E3 E4
laboratorium [FZ2] 30 Praca z komputerem [d01] 
Ćwiczenie laboratoryjne/doświadczenie [e01] 
zaliczenie E5 E6 E7
Praca studenta poza udziałem w zajęciach obejmuje w szczególności:
Nazwa Kategoria Opis
Czytanie literatury / analiza materiałów źródłowych [a02] Przygotowanie do zajęć
czytanie literatury wskazanej w sylabusie; przegląd, porządkowanie, analiza i wybór materiałów źródłowych do wykorzystania w ramach zajęć
Ćwiczenie praktycznych umiejętności [a03] Przygotowanie do zajęć
czynności polegające na powtarzaniu, doskonaleniu i utrwalaniu praktycznych umiejętności, w tym ćwiczonych podczas odbytych wcześniej zajęć lub nowych, niezbędnych z punktu widzenia realizacji kolejnych elementów programu (jako przygotowanie się uczestnictwa w zajęciach)
Zapoznanie się z zapisami sylabusa [b01] Konsultowanie programu i organizacji zajęć
przeglądanie zawartości sylabusa i zapoznanie się z treścią jego zapisów
Realizacja indywidualnego lub grupowego zadania zaliczeniowego/egz./etapowego [c03] Przygotowanie do weryfikacji efektów uczenia się
zbiór czynności zmierzających do wykonania zadania zleconego do realizacji poza zajęciami, jako obligatoryjnego etapu/elementu weryfikacji przypisanych do tych zajęć efektów uczenia się
Załączniki
Opis modułu (PDF)
Informacje o sylabusach mogą ulec zmianie w trakcie trwania studiów.
Sylabusy (USOSweb)
Semestr Moduł Język wykładowy
(brak danych)