Terminologia i techniki rzemiosła artystycznego Kierunek studiów: Historia sztuki
Kod programu: 05-N1HS13.2019

Moduł poświęcony wstępnej prezentacji rzemiosł artystycznych w Europie, opowiedzeniu w zakresie podstawowym o ich historii, przemianach stylu i ornamentu oraz charakterystyki najważniejszych technik. Studenci zapoznają się z podstawowa terminologią i wydawnictwami publikującymi na temat rzemiosła artystycznego. Ponadto podjęty zostanie problem miejsca rzemiosła artystycznego wśród innych sztuk na przestrzeni wieków. W programie modułu uwzględniono złotnictwo, metaloplastyka, kowalstwo, snycerstwo i meblarstwo, odlewnictwo, medalierstwo, szkło, ceramika, jubilerstwo, ubiór oraz heraldykę i paramentykę liturgiczną. Szczególna uwaga zwrócona będzie w stronę rodzimego rzemiosła i zabytków zachowanych w polskich zbiorach muzealnych. M.in. przedstawione zostaną gdańskie i elbląskie meble, ceramika polska z manufaktur śląskich oraz innych czołowych polskich wytwórni, dawne szkło polskie, pasy kontuszowe, kilimy i makaty. Zaznaczona zostanie także, tak znamienna dla polskiej kultury materialnej, obecność wyrobów rzemiosła wschodniego. W ramach ćwiczeń studenci będą mieli możliwość zastosowania w praktyce zdobytej wiedzy, samodzielnie opisując wybrane przez prowadzącego przykłady.

Znajomość podstawowych metod analitycznych historii sztuki oraz zaliczenie modułu wstęp do historii sztuki.

Biżuteria w Polsce: amulet, znak, klejnot, Toruń: Toruński oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2003. Bochnak Adam, Buczkowski Kazimierz, Rzemiosło artystyczne w Polsce, Warszawa 1971. Brosens Koenraad, Flemish Tapestry in European and American Collections: Studies in Honour of Guy Delmarcel, Turnhout: Brepols, 2003. Campbell Thomas P., Tapestry in the Renaissance: Art and Magnificence, New York: Metropolitan Museum of Art, 2002. Cavallo Adolfo Salvatore, Medieval Tapestries in the Metropolitan Museum of Art., New York: Metropolitan Museum of Art, 1993. Cybulska Maria, Stanilewicz Karolina, Nowe metody dokumentacji szat liturgicznych na przykładzie wybranych obiektów z kolekcji bazyliki katedralnej w Łowiczu, w: Prace i materiały historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej, t. 4, Konstantynów Łódzki 2007, s. 201–211. Dawna i nowsza biżuteria w Polsce, Toruń: Toruński oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2008. Delmarcel, Guy. La tapisserie flamande du XVe au XVIIIe siècle. Paris: Imprimerie nationale, 1999. Drabina Jan, Życie codzienne w miastach śląskich w średniowieczu, liczne wydania. Gradowski Michał, Dawne złotnictwo. Technika i terminologia, liczne wydania. Grzeluk Izydor, Słownik terminologiczny mebli, Warszawa: PWN, liczne wydania Hagopian van Buren Anne, Illuminating Fashion: Dress in the Art of Medieval France and the Netherlands, 1325-1515, New York : The Morgan Library & Museum, 2011. Hinz Sigrid, Wnętrza mieszkalne i meble, Warszawa: Arkady, 1980. Kriegseisen Jacek (ed.), Całe srebro Rzeczypospolitej Panu Michałowi Gradowskiemu ofiarowane, Warszawa : Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2012. Lorentz Philippe „Peintre et valet de chambre à la cour de France aux XIVe et XVe siècles: titre honorifique ou poste budgétaire ?”, w: The artist between court and city (1300-1600) = L’artiste entre la cour et la ville = Der Künstler zwischen Hof und Stadt, Eichberger D., Lorentz Ph., Tacke A. (ed.), Petersberg: Michael Imhof Verlag, 2017, ss. 47-55. Mańkowski Tadeusz, Polskie tkaniny i hafty XVI-XVIII wieku, Wrocław : Zakład im. Ossolińskich 1954. Markiewicz Maria, „Stuła i manipularz z opactwa benedyktynów w Tyńcu”, Folia Historiae Artium 6/7, 1971, ss. 217–238. Morant Henry de, Historia sztuki zdobniczej, Warszawa: Arkady, 1981. Pastoureau Michel, Black: The History of a Color, liczne wydania. Pastoureau Michel, Blue: The History of a Color, liczne wydania. Rochacki Jacek Andrzej, „Techniki zdobnicze na powierzchniach gładkich stosowane w dawnym złotnictwie”, w: Dawna i nowsza biżuteria w Polsce, Toruń: Toruński oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2008ss. 45-56 Rojewski Oskar J., „The prosopographical approach for the study of Valets de chambre at the court of Philip the Good and Charles the Bold”, Mémoire des princes angevins, 11, 2018. Samek Jan, Polskie rzemiosło artystyczne, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1984. Sienicki Stefan, Wnętrza mieszkalne, Warszawa: Arkady, 1998. Sieradzka Anna, Artyści i krawcy. Moda Art Deco, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. Sieradzka Anna, Peleryna, tren i konfederatka. O sztuce i modzie polskiego modernizmu, Wrocław: Ossolineum, 1991. Sieradzka Anna, Przechadzki po dawnych wnętrzach czyli jak niegdyś mieszkano w Polsce, Warszawa: Volumen, 2001. Sieradzka Anna, Żony modne. Historia mody kobiecej od starożytności do współczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1993. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, liczne wydania. Srebra XV-XX wieku, Warszawa: Amber, 1998. Stanilewicz Karolina, „Tekstylia Ludwika XIV” Notes Muzyczny. Półrocznik Wydziału Fortepianu, Organów, Klawesynu i Instrumentów Dawnych, 1, 2014, ss. 115–126. Stanilewicz Karolina, „Znaczenie szat liturgicznych w badaniach nad kulturą nowożytną na przykładzie fundacji arcybiskupów gnieźnieńskich”, w: Dudek Bujarek T. (red.), Muzeum kościelne w perspektywie zadań i trendów współczesnego muzealnictwa. Materiały z sesji naukowej w dniach 14–15 czerwca 2012 roku, Katowice 2013, s. 129–144. Szczepkowska-Naliwajek Kinga, Bibliografia historii rzemiosł artystycznych w Polsce w czasach średniowiecza i w epoce nowożytnej do połowy XIX wieku, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2003. Szymański Józef, Nauki Pomocnicze Historii, liczne wydania. Hryszko H., Kwaśnik-Gliwińska A., Stachurska M. (red.), Tekstylia w zbiorach sakralnych. Inwentaryzacja – konserwacja – przechowywanie, Warszawa: Wydawnictwo ASP, 2013. Tłoczek Ignacy, Polskie snycerstwo, Wrocław: Ossolineum, 1984. Turnau Irena, Moda i technika włókiennicza w Europie od XVI do XVIII wieku, Wrocław: Ossolineum, 1984. Wardzyński Michał, „Marmo bianco statuario z Carrary oraz inne importowane gatunki marmurów włoskich w małej architekturze i rzeźbie na terenie dawnej Rzeczypospolitej od XVI do końca XVIII wieku”, Porta Aurea. Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, XIII, 2014. Wardzyński Michał, „Marmury i wapienie południowonider­landzkie na ziemiach polskich od średniowiecza do 2. poł. XVIII w. Import i zastosowanie w małej architekturze i rzeźbie”, Biuletyn Historii Sztuki, LXX: 2008, nr 3–4, s. 307–358. Wardzyński Michał, „Organizacja pracy i praktyka warsztatowa w kamieniołomach dębnickich od 2 ćw. XVII do pocz. XVIII w. a ,,długie trwanie” form późnomanierys­tycznych i wczesnobaro­kowych”, w: Rolska-Boruch I. (red.), Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. XI: Tradycja i innowacja w sztuce nowożytnej, Lublin 2012, s. 331-381. Wardzyński Michał, Kowalski Hubert, Jamski Piotr, Lapidarium warszawskie. Szlachetne materiały kamieniarskie w XVI i XVII wieku, Warszawa: Fundacja Hereditas, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2013. Wardzyński Michał, Między Italią i Niderlandami. Środkowoeuropejskie ośrodki kamieniarsko-rzeźbiarskie wobec tradycji nowożytnej. Uwagi z dziedziny materiałoznawstwa, w: Lipińska A. (red.), Między technologią i semantyką. Materiał w rzeźbie do końca XIX w. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej, Wojnowice 5–6 X 2007, , Wrocław 2010, ss. 425–455. Warnke, Martin. The court artist : on the ancestry of the modern artist, Cambridge University Press, 1993. Żygulski Zdzisław, Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego, Warszawa : Interpress 1987.