Wiedza o historycznym rozwoju języka polskiego I Kierunek studiów: Filologia polska
Kod programu: W1-S1FP19.2024

Nazwa modułu: Wiedza o historycznym rozwoju języka polskiego I
Kod modułu: W1-FP-S1-WHRJ.1
Kod programu: W1-S1FP19.2024
Semestr: semestr zimowy 2025/2026
Język wykładowy: polski
Forma zaliczenia: egzamin
Punkty ECTS: 4
Cel i opis treści kształcenia:
Celem przedmiotu jest przedstawienie istotnych zjawisk w dziejach języka polskiego, mających wpływ na jego kształt obecny, przede wszystkim na warstwę ortograficzną oraz fonetyczno-morfonologiczną. Punktem odniesienia są uwarunkowania kulturowe polskiego obszaru etnicznego oraz czynniki polityczno-religijne, które spowodowały włączenie w krąg średniowiecznej kultury łacińskiej, co zdeterminowało kształt polskiej pisowni. Uwzględniając w niezbędnym zakresie odwołania do prasłowiańskiego dziedzictwa, główną uwagę kieruje się na okres historycznej polszczyzny, od jej początków (X w.) do ustabilizowania się obecnej normy ortograficznej (XX w.). W tym celu studenci zapoznają się z najstarszymi tekstami polskimi, na podstawie których można prześledzić rozwój pisowni złożonej oraz późniejsze innowacje przy pomocy znaków diakrytycznych, a także zmiany ortograficzne umotywowane przeobrażeniami fonetycznymi. Za punkt wyjściowy do opisu rozwoju fonetycznego polszczyzny uznaje się współczesne oboczności morfonologiczne, mające źródło bądź w procesach sięgających okresu prasłowiańskiego, bądź też w zjawiskach zaistniałych na gruncie historycznej polszczyzny. Kurs jest pomyślany jako kompleksowy przegląd najważniejszych etapów rozwojowych języka polskiego w wymiarze fonetyczno-ortograficznym, z wyraźnym sprofilowaniem na interpretację zjawisk współczesnych.
Lista modułów koniecznych do zaliczenia przed przystąpieniem do tego modułu (o ile to konieczne): nie dotyczy
Efekt modułowy Kody efektów kierunkowych do których odnosi się efekt modułowy [stopień realizacji: skala 1-5]
zna i rozumie podstawową terminologię z zakresu językoznawstwa oraz zna pojęcia i metody właściwe dla oglądu diachronicznego w humanistyce [01]
K_W02 [4/5]
zna i rozumie wybrane fakty, procesy i zjawiska stanowiące zaawansowaną wiedzę z zakresu językoznawstwa diachronicznego o profilu słowiańskim [02]
K_W03 [4/5]
zna i rozumie terminologię oraz szczegółowe zagadnienia z zakresu fonetyczno-graficznego rozwoju polszczyzny oraz zależności między procesami historycznojęzykowymi a współczesnym kształtem polszczyzny [03]
K_W05 [4/5]
zna i rozumie wpływ innych kultur (szczególnie kultury łacińskiej) na rozwój języka polskiego oraz rozumie związki polszczyzny z innymi językami słowiańskimi [04]
K_W07 [3/5]
potrafi dokonywać pogłębionej historycznojęzykowej analizy fonetycznej form wyrazowych oraz potrafi objaśniać problemy szczegółowe zjawiskami o charakterze ogólnym [05]
K_U04 [3/5]
potrafi objaśnić złożoność polskiej ortografii oraz wymienność morfonologiczną procesami historycznymi [06]
K_U03 [3/5]
jest gotów do uznania znaczenia wiedzy eksperckiej w rozwiązywaniu problemów poznawczych właściwych dla językoznawstwa polonistycznego [07]
K_K01 [4/5]
jest gotów do propagowania wiedzy na temat przyczyn skomplikowania polskiej ortografii oraz do krzewienia poprawnej polszczyzny [08]
K_K05 [4/5]
Forma prowadzonych zajęć Liczba godzin Metody prowadzenia zajęć Sposób weryfikacji efektów uczenia się Efekty uczenia się
ćwiczenia [C] 30 Objaśnienie/wyjaśnienie [a05] 
Metody aktywizujące: gry dydaktyczne [b03] 
zaliczenie 05 06 07 08
wykład [W] 15 Wykład informacyjny/kursowy [a01]  egzamin 01 02 03 04
Praca studenta poza udziałem w zajęciach obejmuje w szczególności:
Nazwa Kategoria Opis
Czytanie literatury / analiza materiałów źródłowych [a02] Przygotowanie do zajęć
czytanie literatury wskazanej w sylabusie; przegląd, porządkowanie, analiza i wybór materiałów źródłowych do wykorzystania w ramach zajęć
Ćwiczenie praktycznych umiejętności [a03] Przygotowanie do zajęć
czynności polegające na powtarzaniu, doskonaleniu i utrwalaniu praktycznych umiejętności, w tym ćwiczonych podczas odbytych wcześniej zajęć lub nowych, niezbędnych z punktu widzenia realizacji kolejnych elementów programu (jako przygotowanie się uczestnictwa w zajęciach)
Studiowanie wykorzystanej literatury oraz wytworzonych w ramach zajęć materiałów [c02] Przygotowanie do weryfikacji efektów uczenia się
wgłębianie się, dociekanie, rozważanie, przyswajanie, interpretacja lub porządkowanie wiedzy pochodzącej z literatury, dokumentacji, instrukcji, scenariuszy, itd., wykorzystanych na zajęciach oraz z notatek lub innych materiałów/wytworów sporządzonych w ich trakcie
Załączniki
Opis modułu (PDF)
Informacje o sylabusach mogą ulec zmianie w trakcie trwania studiów.
Sylabusy (USOSweb)
Semestr Moduł Język wykładowy
(brak danych)