Formy wyjaśniania i interpretacji oraz główne zagadnienia filozofii nauki Kierunek studiów: Filozofia
Kod programu: W1-S2FI19.2021

Celem seminarium jest pogłębienie treści wykładu "Interpretacja i wyjaśnianie w filozofii nauki". Podczas kursu student będzie mógł zapoznać się z konkretnymi problemami związanymi z wyjaśnianiem i interpretacją, analizując krytycznie wybrane teksty. Poprzez dyskusje seminaryjne oraz własne interpretacje będzie ćwiczyć umiejętność stosowania zdobytej wiedzy do analiz zagadnień społecznych i humanistycznych. Treść: 1. Wiedza naukowa – jej możliwosci i ograniczenia: demarkacja, wiedza pozanaukowa i nienaukowa. 2. Problem jedności nauki – pozytywizm i fizykalizm. 3. Indukcja i jedność rzeczywistości naturalnej. 4. Epistemiczne i nieepistemiczne wartości nauki, cele wiedzy naukowej. 5. Czynniki społeczne rozwijając wiedzę naukową i Kuhn. 6. Fakty, wartości i obiektywizm. 7. Główne paradygmaty w naukach społecznych – funkcjonalizm, strukturalizm, pragmatyzm, podejście ewolucyjne, teoria racjonalnego wyboru, interpretacjonizm. 8. Przyczyność, związek przyczynowy i mechanizm społeczny. 9. Pojęcie działania i jego znaczenie metodologiczne w naukach społecznych i humanistycznych. 10. Modele działań społecznych, interpretacja i koncepcja twórcy działania (agency). 11. Interpretacja w hermeneutyce i filozofii analitycznej. 12. Davidsona koncepcja radykalnej interpretacji i jej wpływ na wiedzę społeczną. 13. Metodologiczny indywidualizm, holizm i redukcjonizm. 14. Racjonalność i relatywizm. 15. Miejsce zasad w wiedzy społecznej. 16. Metodologiczny pluralizm, komplementarność wyjaśnień i interpretacji.

brak

• Apel, K.-O.: Die Entfaltung der „sprachanalytischen" Philosophie und das Problem der Geisteswissenschaften. In: Die Tranformation der Philosophie. Bd. 1 a2. Suhrkamp, Frankfurt am Main, 1973. • Popper, K.: Logika vědeckého zkoumání. OIKOYMENH, Praha 1997. • Little, D.: Varieties of Social Explanation. Westview Press. Boulder-San Francisco-Oxford • Černík, V./Viceník, J. (Eds.) : Zákon, explanácia a interpretácia v spoločenských vedách. IRIS. Bratislava, 2005. • Von Wright G. H.: Explanácia and Understanding. Routledge. London and New York, 2009. (dostupná aj v češtine) • Logický pozitivizmus. Zv. III. Eds. Mihina, F./Sedová, T./Zouhar./M.: IRIS. Bratislava, 2006. • Kmita, J.: Kultura i poznanie. PWN. Warszawa 1980. • Černík, V./ Viceník, J./ Višňovký, E.: Praktické usudzovanie, konanie a humanitná interpretácia, IRIS. Bratislava, 2000. • Sedová, T.: Úvod do filozofie sociálneho poznania. STIMUL, Bratislava, 2000. • Weber, M.: K metodológii sociálnych vied. Pravda, Bratislava 1983 alebo • Weber, M.: Metodologie, sociologie a politika, OIKOYMENH, Praha, 2009. • Hollis, M.: The Philosophy of Social Science. Cambridge University Press, 1986. • Flyvbjerg, B.: Making Social Science Matter. Cambridge University Press, 2001. • Topitsch E.: (Hrsg.) Logik der Sozialwissenschaften. Athenäum. Koönigstein/Ts., 1984. • Gadamer, H.-G.: Wahrheit und Methode. 2.Auflage J.C.B. Mohr. Tübingen. Dostupné aj česky. • The Blackwell Guide to the Philosophy of the Social Sciences. Ed. By Stephen P. Turner and Paul A. Roth.: Blackwell Publishing. 2003. • Davidson, D.: Inquiries into Truth and Interpretation. Oxford University Press, Oxford 1980. • Časopisy: Organon F, Mind, Filosofický časopis, Filozofia, Studia Filozoficzne a i.