National and International Security Programme code: 05-S2BM17.2017

Program studiów II stopnia na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe, podobnie jak I stopnia, jest wyrazem interdyscyplinarnego podejścia do problematyki bezpieczeństwa. Profil studiów ma charakter ogólnoakademicki. Jego głównym celem jest przygotowanie studenta do pracy w organizacjach, instytucjach i służbach zajmujących się szeroko pojętym bezpieczeństwem, obejmującym aspekty tak wewnętrzne, narodowe jak i międzynarodowe. Jednocześnie zapewnia uzyskanie przez absolwentów podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z zakresu nauk o bezpieczeństwie. Studia II stopnia na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe zakładają połączenie w ramach siatki przedmiotów zarówno zagadnień teoretycznych, jak i praktycznych, co ma zapewnić uzyskanie przez absolwentów wszechstronnych kompetencji, umiejętności i wiedzy z zakresu bezpieczeństwa w różnych wymiarach i ujęciach. Zagadnienia praktyczne realizowane w ramach rozmaitych modułów będą prowadzone przede wszystkim przez byłych lub obecnych funkcjonariuszy szeroko pojętych służb mundurowych z takich służb jak Policja, Wojsko Polskie, Straż Graniczna, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służba Więzienna. Takie rozwiązanie jest możliwe dzięki podpisaniu przez Uniwersytet Śląski w Katowicach szeregu umów o współpracy naukowo-dydaktycznej z szeregiem instytucji, takich jak Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach, Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Katowicach, Śląsko-Małopolski Oddział Straży Granicznej, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wojewódzki Sztab Wojskowy w Katowicach. Współpraca z tymi instytucjami jest już realizowana w ramach I stopnia studiów Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe. Zagadnienia teoretyczne będą z kolei realizowane w ramach modułów prowadzonych przede wszystkim przez pracowników naukowo-dydaktycznych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego, ze szczególnym uwzględnieniem specjalistów z zakresu stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa międzynarodowego i prawa. Celem studiów II stopnia na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe jest pogłębienie u absolwentów wiedzy na temat procesów i zjawisk dotyczących szeroko pojętego bezpieczeństwa, zarówno w wymiarze podmiotowym, jak i przedmiotowym. Absolwent II stopnia kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe powinien także trafnie identyfikować wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, rozumieć ich specyfikę, a także właściwie dobierać środki przeciwdziałania im na różnych szczeblach. Absolwent studiów II stopnia BNiM posiada także wiedzę na temat podstawowych procesów i trendów w środowisku międzynarodowym, mających wpływ na bezpieczeństwo człowieka i jego zbiorowości, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień politycznych, wojskowych, kulturowych, ekologicznych, technologicznych i ekonomicznych. Zna terminologię oraz najnowsze trendy w dyscyplinie nauk o bezpieczeństwie, a także metodologię badań w tej dziedzinie i potrafi ją wykorzystać w praktyce. Ma wiedzę z zakresu orientalistyki, w tym języków orientalnych (arabski, chiński). Wreszcie, ma świadomość znaczenia informacji dla procesów i zjawisk dotyczących szeroko pojętego bezpieczeństwa. Absolwent studiów II stopnia BNiM potrafi zbierać i przetwarzać informacje dotyczące zjawisk i procesów z zakresu bezpieczeństwa. Ma umiejętność interpretowania i wyjaśniania zjawisk politycznych, społecznych, gospodarczych, kulturowych oraz wojskowych, w kontekście ich znaczenia dla bezpieczeństwa. Zna specyfikę funkcjonowania służb mundurowych w Polsce i na świecie. Potrafi scharakteryzować ewolucję konfliktów zbrojnych na przestrzeni wieków, a także rozumie konsekwencje działań podejmowanych w środowisku międzynarodowym. Rozumie wpływ różnic kulturowych na powstawanie wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa państw. Posiada także pogłębioną umiejętność przygotowywania prac pisemnych oraz wygłaszania wystąpień ustnych w języku polskim i obcym, w zakresie nauk o bezpieczeństwie. Absolwent studiów II stopnia BNiM posiada przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym, szczególnie jeśli chodzi o szeroko pojęte bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe. Jest przygotowany do partycypacji w tworzeniu zinstytucjonalizowanych form aktywności obywatelskiej w tej dziedzinie, wykorzystuje swoją wiedzę w komunikowaniu z otoczeniem oraz potrafi współdziałać i pracować w grupach społecznych. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie oraz potrafi identyfikować i przeciwdziałać niekorzystnym procesom i tendencjom zagrażającym stabilności życia społecznego. Plan studiów został opracowany w ten sposób, aby wykształcić u absolwentów powyższe umiejętności i kompetencje społeczne, jak również przekazać pogłębioną wiedzę z zakresu bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Moduły w ramach kierunku można podzielić na kilka grup. Po pierwsze, moduły poświęcone problematyce ogólnej, w tym kwestiom terminologicznym i teoretycznym z zakresu nauk o bezpieczeństwie, zagadnieniom normatywnym, a także najważniejszym trendom i zjawiskom występującym w tej dziedzinie. Można tu wymienić m.in. Megatrendy rozwojowe we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Aparat represji wobec Kościoła w Polsce i ZSRR (1945-1989/91), Zagrożenia asymetryczne, wykłady monograficzne, konwersatoria monograficzne. Po drugie, moduły poświęcone różnym wymiarom przedmiotowym bezpieczeństwa (polityczne, wojskowe, gospodarcze, ekologiczne, prawne), w tym m.in.: Rewolucje polityczne, Systemy polityczne państw Trzeciego Świata, Bezpieczeństwo ekologiczne, Konflikty zbrojne w ujęciu historycznym, Zarządzanie bezpieczeństwem narodowym RP, Rosja i obszar poradziecki w stosunkach międzynarodowych, Podstawy kryminologii, Podstawy kryminalistyki, Wyścig zbrojeń w XX i XXI wieku, Prawo wykroczeń, Propaganda i manipulacja jako zagrożenie dla bezpieczeństwa. Warto podkreślić, iż w ramach siatki przedmiotów II stopnia kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe bardzo duży nacisk położono na przygotowanie absolwentów z zakresu szeroko pojętego bezpieczeństwa kulturowego, którego znaczenie w ostatnich latach niepomiernie wzrosło. W związku z tym, uwzględniono przedmioty, które powinny uzupełnić wiedzę i wykształcić umiejętności analityczne i kompetencje społeczne studentów w tej dziedzinie. Obok modułu Podstawy orientalistyki, szczególnie istotne są dwa moduły językowe: język arabski oraz język chiński. Ich znajomość ma obecnie fundamentalne znaczenie dla rozumienia procesów i zjawisk wpływających na stan bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Warto podkreślić, iż istnieje na rynku pracy bardzo duże zapotrzebowanie ze strony służb mundurowych na specjalistów posiadających zarówno wiedzę obejmującą podstawy orientalistyki, język arabski i chiński, oraz specjalistyczną wiedzę z zakresu bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Studia II stopnia kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe są pierwszymi w Polsce, które łączą wszystkie aspekty w ramach jednego programu studiów. Po trzecie wreszcie, studia II stopnia na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe przewidują szereg przedmiotów kładących nacisk na praktyczne aspekty związane z tą problematyką, w tym: Czynności operacyjno-rozpoznawcze, Podstawy działań ratowniczych i ochrony ludności, Techniki pozyskiwania informacji z otwartych źródeł, Protokół dyplomatyczny i savoir-vivre w praktyce, Służba pożarna w systemie bezpieczeństwa państwa, prognozowanie i symulacje międzynarodowe, Rodzaje broni i uzbrojenia. Studia II stopnia Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego mają na celu przygotowanie absolwentów do pracy w: • szeroko pojętych służbach mundurowych i specjalnych (Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczna, Agencja Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Wojsko Polskie), • w ośrodkach badawczych zajmujących się problematyką szeroko rozumianego bezpieczeństwa (politycznego, militarnego, gospodarczego, kulturowego, informacyjnego, w tym teleinformatycznego), • w organizacjach rządowych i pozarządowych, których działalność obejmuje sferę bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, • w administracji publicznej różnego szczebla (lokalnego, wojewódzkiego, państwowego), w komórkach zajmujących się bezpieczeństwem narodowym, • samorządzie lokalnym i regionalnym, • w partiach politycznych, • w przedsiębiorstwach działających na rynkach międzynarodowych, • w szeroko pojętych środkach masowego przekazu, w zakresie bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, • zespołach reagowania kryzysowego.

Dyplomowanie na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w Zarządzeniu nr 16 Rektora Uniwersytetu Śląskiego z dnia 28 stycznia 2015 r. w sprawie składania i archiwizowania prac dyplomowych oraz w Regulaminie studiów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Ponadto, na Wydziale Nauk Społecznych ustalono następujące zasady szczegółowe dla kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe: • praca dyplomowa powinna być złożona w dziekanacie co najmniej 7 dni przed planowanym terminem obrony, • recenzje prac dyplomowych są składane w dziekanacie wraz z resztą dokumentacji już po egzaminie dyplomowym, • recenzja powinna zawierać uzasadnienie wystawionej oceny, • praca dyplomowa jest przygotowywana indywidualnie przez studenta, • praca dyplomowa ma charakter teoretyczny z możliwością uwzględnienia części badawczej lub praktycznej, • w ramach egzaminu dyplomowego, student powinien odpowiedzieć na trzy pytania zadane przez komisję, dotyczące problematyki z zakresu bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki podjętej w pracy licencjackiej.

Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe (II STOPIEŃ) Regulamin i ramowy program praktyk §1. Postanowienia ogólne 1. Podstawę organizacji studenckich praktyk zawodowych, zwanych dalej „praktykami”, stanowią w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa przepisy §5 i §13 Regulaminu Studiów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach z dnia 14 maja 2012 r. oraz Zarządzenie nr 41/2007 z dnia 27 czerwca 2007 r. Rektora Uniwersytetu Śląskiego w sprawie organizowania studenckich praktyk zawodowych w Uniwersytecie Śląskim i obowiązków opiekunów praktyk /tekst jednolity/ (Załącznik nr 4 do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r.). 2. Zasady odbywania praktyk studenckich na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe określa program kształcenia i plan studiów zatwierdzone przez Radę Wydziału Nauk Społecznych z dnia ........................ 3. Celem praktyki jest:  rozwijanie umiejętności wykorzystania wiedzy zdobytej na studiach,  poznanie struktur i mechanizmów funkcjonowania instytucji, organizacji i przedsiębiorstw związanych z szeroko pojętym bezpieczeństwem narodowym i międzynarodowym,  kształtowanie umiejętności niezbędnych w przyszłej pracy zawodowej, w tym m.in. umiejętności: analitycznych (w tym szczególnie zagrożeń dla bezpieczeństwa), organizacyjnych, pracy w zespole, nawiązywania kontaktów, prowadzenia negocjacji, zwalczania przestępczości etc.,  przygotowanie studenta do samodzielności i odpowiedzialności za powierzone mu zadania,  stworzenie dogodnych warunków do aktywizacji zawodowej studenta na rynku pracy w drugiej dekadzie XXI wieku. 4. Student studiów stacjonarnych lub niestacjonarnych pierwszego stopnia nie wcześniej niż po skończeniu pierwszego semestru zobowiązany jest do odbycia obowiązkowej praktyki trwającej nie krócej niż cztery tygodnie i zaliczenia jej do końca letniej sesji egzaminacyjnej w semestrze szóstym. 5. Praktyki mogą być organizowane w trybie: - indywidualnym – student samodzielnie nawiązuje kontakt z instytucją lub organizacją, w której będzie realizowana praktyka lub korzysta ze wskazówek opiekuna praktyk, - praktyki odbytej w ramach projektu pt. Uniwersytet Partnerem Gospodarki Opartej na Wiedzy (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet IV, Działanie 4.1.1) lub - uznania wykonywanej przez studenta studiów niestacjonarnych pracy zarobkowej w poczet praktyki według warunków określonych w §4. 6. Odbywanie praktyki nie zwalnia studenta z obowiązku zaliczania zajęć objętych planem studiów ani też nie jest podstawą do usprawiedliwienia jego nieobecności na tych zajęciach. 7. Student powinien we własnym zakresie poszukiwać instytucji, w której odbędzie praktykę; samodzielność studenta pod tym względem należy uważać za istotny element realizacji jednego z podstawowych celów praktyki - rozpoczęcia samodzielnej aktywności zawodowej. Uczelnia może rekomendować miejsce i formę odbywania praktyki. 8. Student niepełnosprawny ma prawo odbycia praktyk według indywidualnego dostosowania studiów (IDS), który umożliwi osiągnięcie i weryfikację efektów kształcenia dostosowaną do charakteru jego niepełnosprawności. 9. Dziekan ma prawo skierować studenta do Biura ds. Osób Niepełnosprawnych w celu uzyskania opinii o zakresie dostosowania. 10. Student z przyznanym IDS może wnioskować do Dziekana o przyznanie na czas odbywania praktyk studenckich tutora. 11. Studentowi nie przysługuje od Uniwersytetu żadne świadczenia z tytułu praktyki. §2. Opiekun praktyk 1. Nadzór dydaktyczny nad praktyką sprawuje opiekun praktyki wyznaczony przez dziekana spośród nauczycieli akademickich wydziału. 2. Opiekun praktyki jest przełożonym studentów odbywających praktykę zgodnie z jej celami i ustalonym programem. 3. Opiekun jest zobowiązany do: a) wydawania studentom skierowań do zakładu pracy wg wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r., na podstawie zawartych porozumień; b) zapoznania studentów z programem praktyki w terminie przynajmniej na jeden miesiąc przed jej rozpoczęciem, wskazując rodzaj praktyki, termin jej rozpoczęcia i czas trwania; c) odbierania od studentów oświadczeń o zapoznaniu się z zasadami organizacji praktyk wg wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r.; d) sprawowania nadzoru nad wykonywaniem przez studentów zadań wynikających z programu praktyk; e) udzielania pomocy i porad studentom odbywającym praktykę; f) kontrolowania przebiegu praktyk, czuwania nad zapewnieniem warunków niezbędnych do prowadzenia praktyki, zgodnie z ustaleniami porozumienia zawartego pomiędzy Uczelnią a zakładem pracy; 4. Opiekun praktyk opiniuje decyzję o wyrażeniu zgody na: - uznanie praktyki odbytej w ramach projektu UPGOW lub - uznanie pracy zarobkowej studenta jako praktyki zawodowej. §3. Realizacja praktyki w trybie indywidualnym 1. Opiekun wraz ze studentem ustala miejsce odbywania praktyk i wystawia imienne skierowanie na praktykę . 2. Miejscem odbywania praktyk mogą być:  Służby mundurowe, w tym w szczególności: o policja, o wojsko, o służby specjalne, o Straż Graniczna, o Służba Więzienna, o straż pożarna.  Administracja samorządowa i państwowa szczebla lokalnego, wojewódzkiego i państwowego, ze szczególnym uwzględnieniem komórek zajmujących się bezpieczeństwem narodowym i międzynarodowym (urzędy miasta, urzędy powiatowe, urzędy marszałkowskie, urzędy wojewódzkie, starostwa powiatowe, ministerstwa, kancelarie, konsulaty, ambasady, prokuratura, sądy, okręgowe komisje wyborcze, placówki dyplomatyczne i konsularne etc..  Instytucje państwowe o charakterze obronnym, politycznym, ekonomicznym, społecznym, w tym m.in. Ministerstwo Obrony Narodowej, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Sejm RP, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Kancelaria Prezydenta RP, Instytut Pamięci Narodowej.  Organizacje rządowe i pozarządowe, których działalność obejmuje sferę bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego.  Zespoły reagowania kryzysowego.  Przedstawicielstwa Polski za granicą, np. przedstawicielstwa w UE, NATO i innych organizacjach międzynarodowych.  Ośrodki badawcze zajmujące się problematyką szeroko rozumianego bezpieczeństwa (politycznego, militarnego, gospodarczego, kulturowego, informacyjnego, w tym teleinformatycznego).  oraz inne placówki, których działalność i charakter koreluje z kierunkiem studiów. 3. Odbycie praktyk w jednym ze wskazanych wyżej miejsc jest warunkiem otrzymania wpisu do indeksu. Wszelkie inne miejsca odbywania praktyk muszą być wcześniej uzgodnione z opiekunem praktyk. 4. W celu realizacji praktyk Dziekan Wydziału Nauk Społecznych zawiera porozumienie z organizacją, w której student odbywa praktykę. Wzór porozumienia stanowi załącznik nr 1¬ do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r.; 5. Studenci kierowania na praktyki są objęci ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków, na zasadach określonych w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. Świadczenia określone w tej ustawie są finansowane ze środków budżetu państwa. 6. Załącznikiem nr 1 do porozumienia jest ramowy program praktyki. 7. Ramowy program praktyki powinien obejmować następujące elementy: - imię i nazwisko oraz rok studiów, stopień, tryb, specjalność studenta kierowanego na praktykę, - nazwa i adres instytucji do której student jest kierowany na praktykę, - termin praktyki, - nazwisko osoby kontaktowej pełniącej opiekę nad studentem w organizacji, - opis obszaru techniczno-organizacyjnego i merytorycznego praktyki. §4. Zaliczenie praktyki 1. Warunkiem zaliczenia praktyki jest jej odbycie w ustalonym terminie i wykazanie się wiedzą, umiejętnościami oraz kompetencjami społecznymi, dla których praktyka została zorganizowana. 2. Po zakończeniu realizacji praktyki w trybie indywidualnym student dostarcza opiekunowi raport z realizacji praktyki wg wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r. (formularz wypełnia student; pieczątka organizacji i podpis – wymagane). 3. Dziekan może także zaliczyć praktykę na podstawie udokumentowanej pracy zawodowej studenta w kraju lub za granicą, zgodnej z profilem kształcenia na kierunku studiów, wykonywanej w okresie nie krótszym niż określony w planie studiów. W celu zaliczenia pracy zawodowej jako odbytej praktyki, student składa do Dziekana wniosek wg wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r. zaopiniowany przez opiekuna praktyki. 4. Dziekan może także zaliczyć praktykę odbytą w ramach projektu pt. Uniwersytet Partnerem Gospodarki Opartej na Wiedzy (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet IV, Działanie 4.1.1) jako praktykę zawodową. W celu zaliczenia praktyki, student składa do Dziekana wniosek wg wzoru stanowiącego załącznik nr 3a do zarządzenia nr 93 Rektora UŚ z dnia 17.09.2009 r. zaopiniowany przez opiekuna praktyki. 5. Wpisu zaliczenia praktyki zawodowej studenta dokonuje opiekun praktyki po zapoznaniu się dokumentacją dotyczącą przebiegu praktyki lub decyzji Dziekana . 6. Praktyka kończy się uzyskaniem wpisu zaliczenia bez oceny do indeksu. 7. Za praktykę będącą częścią programu studiów w tym również praktykę fakultatywną przewidzianą w § 1 pkt. 6 przypisuje się 6 punktów kredytowych (ECTS). 8. Dokumentacja z przebiegu praktyki jest przechowywana przez opiekuna praktyki przez okres 5 lat od momentu zaliczenia praktyki.

Zaliczenie wszystkich modułów, odbycie praktyk zawodowych, napisanie pracy dyplomowej i zdanie egzaminu dyplomowego.

Nie dotyczy

Kierunek Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe na studiach II stopnia, podobnie jak na I stopniu, w pełni wpisuje się w „Strategię rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na lata 2012-2020”. Koresponduje on z celami strategicznymi wyznaczonymi w tym dokumencie, w tym w szczególności: - jego głównym założeniem jest zapewnienie innowacyjnego kształcenia oraz nowoczesnej oferty dydaktycznej, która jest kompatybilna z wymogami rynku pracy na początku drugiej dekady XXI wieku; - kierunek zakłada efektywne i wielowymiarowe współdziałanie z otoczeniem Uniwersytetu Śląskiego. Co za tym idzie, współpraca z interesariuszami zewnętrznymi odgrywa tu zasadniczą rolę. Obejmuje ona m.in. dostosowywanie oferty dydaktycznej do potrzeb rynku pracy, konsultacje dotyczące funkcjonowania Kierunkowego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia, prowadzonych przez praktyków zajęć, praktyk zawodowych lub wspólnych inicjatyw naukowych, w tym budowania „trójkątów wiedzy”; - stworzenie kierunku ma także odpowiadać prowadzonym od lat badaniom w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, w tym istniejącym od ponad 40 lat Zakładzie Stosunków Międzynarodowych, którego pracownicy zajmują się problematyką bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Uruchomienie studiów II stopnia kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe ułatwi w tym kontekście tworzenie innowacyjnych zespołów naukowych oraz powiązań badawczych w Polsce i na świecie. Kierunek Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe jest również w pełni zgodny ze „Strategią rozwoju Wydziału Nauk Społecznych” oraz „Strategią rozwoju Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa”. Kierunek w pełni wpisuje się również w misję Uniwersytetu Śląskiego odpowiadając na wzrastające edukacyjne potrzeby społeczności, w tym zapewnienie podstawowej, szeroko rozumianej potrzeby bezpieczeństwa.